NSND Bạch Tuyết - Hùng Cường

Cố nghệ sĩ Hùng Cường (tên thật là Trần Kim Cường) sinh năm 1936 tại Bến Tre, sau theo gia đình lên Sài Gòn sống. Ông đa tài khi hoạt động trên nhiều thể loại như: hát tân nhạc, cải lương, kịch nói, phim ảnh... Vốn xuất thân là ca sĩ tân nhạc, năm 1959, Hùng Cường bất ngờ chuyển sang diễn cải lương, gia nhập đoàn Ngọc Kiều. Vai diễn sân khấu đầu tay của Hùng Cường là Romeo trong vở tuồng Mộng đẹp đêm trăng. Sau đó, nghệ sĩ đảm nhận kép chính trong vở cải lương Tuyết phủ chiều đông. Vở diễn gây tiếng vang lớn, thu hút hàng nghìn khán giả.

Bạch Tuyết sinh năm 1945 tại Châu Đốc (An Giang) và được mệnh danh là "cải lương chi bảo" (bảo vật của ngành cải lương). Năm 1964, nghệ sĩ về hát cho đoàn Dạ lý hương. Một năm sau, vở Tần nương thất mang lại cho Bạch Tuyết huy chương vàng giải Thanh Tâm ở hạng mục nghệ sĩ xuất sắc.

Hai nghệ sĩ trên trang bìa quảng cáo.

Năm 1966, Hùng Cường gia nhập Dạ lý hương và cùng Bạch Tuyết trở thành cặp diễn viên ăn ý trong lòng khán giả. Năm 1971, bà cùng Hùng Cường mở gánh hát mang tên hai người (sau này đổi thành Đoàn ca kịch Bạch Tuyết). Sự hợp tác giữa Hùng Cường với Bạch Tuyết trong loạt vở như Yêu người điên, Tiền rừng bạc biển, Tuyệt tình ca, Má hồng phận bạc, Cho trọn cuộc tình... khiến khán giả kéo đến rạp đông nghịt. Tên của hai người xuất hiện đầy trên báo, pano khắp nẻo đường Sài Gòn. Gánh hát duy trì một thời gian rồi ngừng hoạt động.

NSND Bạch Tuyết trên sân khấu cải lương.

Năm 1980, Hùng Cường sang Mỹ định cư còn Bạch Tuyết - khi ấy 40 tuổi, bước vào giảng đường đại học, ngành cử nhân Ngữ Văn. 5 năm sau, bà trở lại sân khấu với vai Thái hậu Dương Vân Nga. Hùng Cường hay tin liền gọi cho bà, vừa khóc vừa chúc mừng. Đó là lần cuối cùng ông gọi. Năm 1996, Hùng Cường qua đời.

* Cặp nghệ sĩ diễn vở "Yêu người say"

 

 

 

NSƯT Minh Vương - NSND Lệ Thủy

Minh Vương sinh năm 1949 tại Cần Giuộc (Long An). Năm 14 tuổi, sau khi đoạt giải "Khôi nguyên vọng cổ", nghệ sĩ làm việc tại đoàn cải lương Kim Chung. Bốn năm sau, Minh Vương lên hàng kép chính và được nhiều hãng băng đĩa mời thu thanh.

Cặp nghệ sĩ nắm chặt tay nhau trên sân khấu một chương trình gần đây.

Lệ Thủy sinh năm 1948 trong gia đình làm nông tại tỉnh Vĩnh Long. Hoàn cảnh khó khăn, nghệ sĩ sớm theo bố mẹ lên Sài Gòn kiếm sống và xin làm việc ở gánh Trâm Vàng (Đồng Nai) khi mới 10 tuổi. Nghệ sĩ Minh Vương kể về lần đầu gặp Lệ Thủy: "Tôi được thầy dắt vào rạp Đại Đồng để xem tập vở Hành trang người trai. Ông bầu Long – người ký hợp đồng mời tôi về đoàn Kim Chung - đã giới thiệu với tôi cô đào đang tập trên sân khấu là Lệ Thủy".

Ban đầu, Minh Vương thường đóng cùng Minh Phụng, Lệ Thủy nhưng chỉ ở vị trí "người đến sau" trong cuộc tình tay ba phổ biến. Sau khi Minh Phụng nghỉ hát, Minh Vương trở thành kép chính sóng đôi Lệ Thủy.

Sau năm 1975, cặp nghệ sĩ mới thực sự tạo nên cơn sốt và trở thành "hiện tượng" của sân khấu cải lương khi cùng về công tác ở đoàn văn công Giải phóng. Từ đây, nhiều vở diễn đã đóng đinh với Minh Vương - Lệ Thủy như Tô Ánh Nguyệt, Pha lê và cát bụi, Đời cô Lựu, Đêm lạnh chùa hoang, Lá sầu riêng... Khi các nghệ sĩ khác thể hiện vở diễn này, khán giả thường lấy Minh Vương - Lệ Thủy ra để so sánh, đánh giá.

* Minh Vương - Lệ Thủy diễn "Tô Ánh Nguyệt"

 

 

 

Năm 1992, cả hai nhận giải "Nam - nữ diễn viên cải lương đóng chung được yêu thích nhất". NSND Lệ Thủy từng tâm sự: “Chúng tôi hát chung với nhau riết rồi ăn ý, cũng không cố gắng xây dựng hình mẫu đôi nghệ sĩ nhưng không hiểu sao khán giả cứ thích. Tôi đi diễn ở đâu một mình là họ lại hỏi sao không có Minh Vương”.

Năm 2008, Trung tâm sách kỷ lục Việt Nam trao danh hiệu "Đôi nghệ sĩ cải lương đóng chung lâu năm và ăn ý nhất" cho Minh Vương - Lệ Thủy. Trong gần 40 năm sóng đôi, hai nghệ sĩ đã diễn hơn 200 vở cải lương. Đến nay, dù không còn thường xuyên biểu diễn cùng nhau, họ vẫn là đôi bạn thân thiết.

NSƯT Vũ Linh - Tài Linh

Vũ Linh sinh năm 1958 tại TP.HCM và được mệnh danh "Ông hoàng cải lương Hồ Quảng". Nghệ sĩ ghi dấu ấn qua nhiều tuồng hát như: Hòn vọng phu, Giũ áo bụi đời, Bức ngôn đồ Đại Việt, Cô đào hát, Lương Sơn Bá...

Nữ nghệ sĩ Tài Linh sinh năm 1956 và ghi dấu ấn với công chúng qua những tác phẩm tân cổ giao duyên, vở cải lương tâm lý xã hội và tuồng cổ theo tích Trung Quốc như: Thần nữ dâng ngũ linh kỳ, Tình nữ duyên trăng, Chiêu Quân cống hồ...

Đôi diễn viên trong vở "Lương Sơn Bá - Chúc Anh Đài".

Vở diễn "ghép đôi" cho Vũ Linh - Tài Linh là Lương Sơn Bá - Chúc Anh Đài. Khi đó, Vũ Linh công tác ở đoàn Trần Hữu Trang, anh đề nghị trưởng đoàn - NSƯT Lê Thiện - mời Tài Linh về tăng cường. Đôi diễn viên lần đầu hợp tác tạo hiệu ứng tốt và nhanh chóng trở thành hiện tượng sân khấu với những buổi diễn cháy vé. Họ còn đóng cặp trong Bản tình ca còn đó, Không bán tình em, Thần Nữ dâng ngũ linh kỳ...

Thập niên 1990, hai nghệ sĩ nổi lên thành kép nam - nữ chính đắt show nhất nhì sân khấu cải lương. Trong cuộc bình chọn "Đôi nghệ sĩ diễn chung sân khấu được yêu thích nhất" của một tờ báo năm 2002, Vũ Linh - Tài Linh xếp hạng nhì (chỉ đứng sau cặp Minh Vương - Lệ Thủy).

Người hâm mộ "song Linh" đều mong họ sẽ thành tình nhân ngoài đời. Tuy nhiên, đôi nghệ sĩ chỉ xem nhau là bạn tâm giao trong cuộc sống lẫn nghệ thuật.

* Vũ Linh, Tài Linh trong "Lương Sơn Bá - Chúc Anh Đài"

 

 

 

Năm 2003, nghệ sĩ Tài Linh định cư cùng gia đình tại Mỹ. Khán giả tỏ ra luyến tiếc khi không còn thấy họ đứng chung sân khấu. Tháng 4/2011, chương trình Đêm Vũ Linh hội ngộ Tài Linh diễn ra tại Rạp hát Thủ đô (TP HCM). Hai nghệ sĩ diễn trích đoạn cải lương Xử án Bàng Quý Phi trong sự hưởng ứng nhiệt thành từ khán giả.

NSƯT Minh Thành - NSƯT Thanh Thanh Hiền

Thanh Thanh Hiền và Minh Thành sinh ra tại Hà Nội. Nam nghệ sĩ sinh năm 1954. Thanh Hiền kém Minh Thành 15 tuổi.

Gia đình không có truyền thống nghệ thuật nhưng vì say mê cải lương, Minh Thành đi thi và trúng tuyển vào Đoàn Cải lương Nam bộ (Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang bây giờ). Năm 1976, ông về Đoàn Cải lương Bắc (nay là Nhà hát Cải lương Việt Nam) làm việc. Giữa những năm 80 của thế kỷ trước, Minh Thành sóng đôi Thanh Thanh Hiền trở thành cặp nghệ sĩ của Nhà hát tạo dấu ấn đậm nét trong lòng công chúng.

Cặp nghệ sĩ Thanh Thanh Hiền (trái) - Minh Thành trong "Chuyện tình hai kẻ thù" năm 1994.

Lần đầu cặp nghệ sĩ song ca trong nhạc phẩm Cô gái tưới đậu ở tình thế bất đắc dĩ. Ngày đó, Thanh Thanh Hiền thuộc lớp diễn viên trẻ. Trong chuyến biểu diễn tại Hữu Lũng (Lạng Sơn), diễn viên đóng cặp cùng Minh Thành nghỉ đột xuất. Theo sự điều động, nghệ sĩ sang đoàn một để hòa giọng cùng Thanh Thanh Hiền trong tiết mục văn nghệ. Minh Thành kể: "Diễn với Hiền quả thực tôi rất lo vì cả hai chưa hát chung bao giờ. Hai chú cháu ngồi trên ôtô tranh thủ tập thoại một lần rồi lên sân khấu diễn luôn".

Đến giờ, Minh Thành vẫn còn cảm giác rợn người vì bất ngờ trước khả năng ứng biến, ăn khớp trong từng động tác của Thanh Thanh Hiền. Từ đấy, hai người bắt cặp trong các vở Đôi dòng sữa mẹ, Biển tình cay đắng, Chuyện tình hai kẻ thù... Nam nghệ sĩ nói: "Chúng tôi diễn ăn ý đến mức khán giả gọi điện đến Đài tiếng nói Việt Nam hỏi tôi và Thanh Thanh Hiền có phải vợ chồng ngoài đời. Về sau, tôi phải đính chính chúng tôi là bạn ca, đời thường xưng hô chú cháu".

* Minh Thành - Thanh Thanh Hiền hát vọng cổ

 

 

 

Đầu những năm 2000, khán giả không còn thấy cặp nghệ sĩ đứng chung sân khấu do Thanh Thanh Hiền chuyển công tác sang Nhà hát Ca múa nhạc Thăng Long. Tuy nhiên, với Minh Thành, dù đóng cặp với rất nhiều nữ nghệ sĩ, Thanh Thanh Hiền là bạn diễn ăn ý chưa ai đủ khả năng thay thế.

NSƯT Kim Tử Long - NSƯT Ngọc Huyền

Kim Tử Long sinh năm 1966 trong gia đình có bốn anh, chị em tại TP HCM. Ngọc Huyền kém Tử Long bốn tuổi. Hai nghệ sĩ chơi với nhau từ nhỏ và học chung lò dạy thanh nhạc của nghệ sĩ Út Trâm. Sau đó, cả hai học ở trường Trần Hữu Trang.

Đôi diễn viên trong vở "Xử án Phi Giao".

Những năm 90 của thế kỷ trước, Kim Tử Long - Ngọc Huyền trở thành một trong những cặp nghệ sĩ cải lương diễn ăn ý nhất. Năm 1994, cặp Ngọc Huyền - Kim Tử Long đoạt giải "Đôi diễn viên được yêu thích nhất năm". Kim Tử Long từng chia sẻ không ai có thể thay thế vị trí của Ngọc Huyền đối với anh. Sau khi Ngọc Huyền sang Mỹ định cư, anh hẫng hụt vì mất đi người bạn diễn tri kỷ. Cả hai đều cố gắng tìm bạn diễn khác thay thế chỗ trống của nhau trên sân khấu nhưng không thành công vì khán giả luôn chỉ thích Tử Long - Ngọc Huyền tung hứng bên cạnh nhau.

Vừa qua, Kim Tử Long giúp Ngọc Huyền dựng vở Xử án Phi Giao với chi phí đầu tư lên đến 700 triệu đồng.

* Kim Tử Long - Ngọc Huyền xúc động sau vở diễn "Xử án Phi Giao"

 

 

 

 Trọng Trường
 

Ngọc Huyền: 'Kim Tử Long là tri kỷ của tôi đến cuối đời'

Nghệ sĩ khóc nghẹn cảm ơn đồng nghiệp tại buổi diễn "Xử án Phi Giao", tối 23/12 ở TP HCM.

Vở "Xử án Phi Giao" được tái dựng tại Nhà hát Hòa Bình, TP HCM sau 17 năm. Giữa chương trình, Ngọc Huyền cùng Kim Tử Long nói lời cảm ơn khán giả. Cuối phần phát biểu, khi Kim Tử Long đùa sao không thấy nhắc đến mình, Ngọc Huyền nói: "Kiếp này chỉ có anh là người bạn tri kỷ của em đến cuối đời". Kim Tử Long là người đóng cặp với Ngọc Huyền trong vở cải lương nổi tiếng, đồng thời dàn dựng tác phẩm và xin giấy phép để đàn em tái xuất sân khấu trong nước.

 

Ngọc Huyền vào vai mỹ nhân Phi Giao, người từ khi mới nhập cung đã khiến hoàng đế Anh Tôn (Kim Tử Long đóng) mê mẩn, bỏ bê triều chính. Từ đầu vở cải lương, hai nghệ sĩ có nhiều khoảnh khắc diễn tình tứ. Ngọc Huyền thể hiện một người đẹp được ân sủng trong hoàng cung: khi ngượng ngùng, e lệ, lúc lả lơi, ngọt ngào bên hoàng thượng.

"Xử án Phi Giao" do tác giả Bạch Mai viết riêng cho Ngọc Huyền, được đoàn cải lương tuồng cổ Huỳnh Long ra mắt lần đầu năm 1990.

Sau 17 năm, Ngọc Huyền giữ vững phong độ với nhân vật tạo nên tên tuổi của chị. Nghệ sĩ truyền tải được sự đa dạng trong tính cách nhân vật, với phân cảnh Phi Giao bộc lộ tham vọng quyền lực sau khi biết hoàng hậu Hùng Ngọc Dung mang thai. 

Ngọc Huyền và Kim Tử Long trong cảnh cha con Hùng Hữu Hạo và Hùng Ngọc Dung bị Phi Giao vu khống tội tạo phản. 

Nghệ sĩ Trinh Trinh - vợ Kim Tử Long - vào vai Hùng Ngọc Dung. Chị thể hiện sự uất nghẹn của một hoàng hậu khi bị truất phế quyền lực trong lúc mang thai và bị giam vào lãnh cung.

Nghệ sĩ Ưu tú Thanh Hằng (phải) cũng là điểm sáng về diễn xuất của tác phẩm. Chị vào vai Mạnh Lệ Quân, mẹ của Phi Giao song không đồng ý với dã tâm của con gái. Mạnh Lệ Quân bàng hoàng khi bị Phi Giao - lúc này đã là Chiêu Vương hoàng hậu, được quyền nhiếp chính giữa triều đình - giam lỏng vì can thiệp vào công việc của cô. Cặp nghệ sĩ thể hiện cao trào mâu thuẫn giữa hai mẹ con và lấy được nhiều tiếng vỗ tay của khán giả.

Nghệ sĩ Kim Tiểu Long (phải) vào vai Triệu Lân, con trai Mạnh Lệ Quân - người từ tóc xanh hóa đầu bạc sau một đêm trằn trọc nghĩ kế truất phế Phi Giao. Nhân vật của Kim Tiểu Long đóng vai trò then chốt trong kế hoạch mời Thái Thượng Hoàng - người đã truyền ngôi cho Anh Tôn - trở lại triều đình để xét xử Phi Giao. 

Vở diễn còn có sự tham gia của bé Gia Khánh, con trai Kim Tử Long (thứ hai từ phải qua) và bé Kim Thư (trái) trong vai các hoàng tôn.

Nghệ sĩ Ưu tú Trường Sơn (phải) đóng vai Thái Thượng Hoàng, người từng ẩn dật tu hành trở về để trừng trị mưu đồ của Phi Giao.

Trong phân cảnh cuối, trước khi Phi Giao xử tử, Ngọc Huyền khiến nhiều khán giả vỗ tay tán thưởng. Chị thể hiện trọn vẹn bi kịch của một người con gái tham vọng quyền lực, từ chỗ đổ lỗi cả gia đình đẩy cô vào thế tranh quyền đoạt vị, đến sự ăn năn khi thấy bá quan văn võ đồng loạt xin tha tội chết cho mình.

 

 

 

 

Khán giả vỗ tay liên tục khi Ngọc Huyền diễn cảnh Phi Giao bị xử tử.

 

Vở diễn kéo dài gần bốn giờ, kết thúc lúc hơn 23h, thu hút hơn 1.000 khán giả. Ở các đoạn cuối, âm thanh bị rè, khiến cảm xúc người xem chưa được trọn vẹn. Nhiều người nán lại tặng hoa, chụp ảnh lưu niệm cùng Ngọc Huyền.

Vở cải lương "Xử án Phi Giao" được trình diễn lần đầu vào năm 1990 trên sân khấu đoàn cải lương Huỳnh Long. Vở do tác giả Bạch Mai viết "đo ni đóng giày" cho học trò - nghệ sĩ Ngọc Huyền. Thể hiện hình ảnh nhân vật Phi Giao, Ngọc Huyền trở thành ngôi sao của giới sân khấu miền Nam. Năm 2000, NSƯT Kim Tử Long quyết định dựng lại nguyên vở, phát hành đĩa và tiếp tục được đón nhận. Vở diễn giúp Ngọc Huyền trở thành một trong những diễn viên xuất hiện nhiều nhất tại các chương trình băng đĩa trong nước.