Đang truy cập :
174
•Máy chủ tìm kiếm : 4
•Khách viếng thăm : 170
Hôm nay :
2562
Tháng hiện tại
: 530544
Tổng lượt truy cập : 33694371
Đang lèo lái đoàn xã hội hóa cải lương đạt doanh thu cao, hai nghệ sĩ Chí Linh và Vân Hà luôn cho rằng lợi nhuận lớn nhất chính là sự trưởng thành của đào kép trẻ
Hề râu Thanh Việt
Anh Bích, người cao niên nhứt trong bọn chúng tôi, nói: “Nghệ sĩ thì cũng giống như dân bình thường ở các ngành nghề trong xã hội. Có người giàu người nghèo, người dư ăn dư để, người thiếu trước hụt sau. Nhưng có lẻ nghệ sĩ giống nhau ở chỗ là cuộc sống của họ chắc tràn đầy niềm vui, nụ cười. Cuộc sống đó chắc là phải khác với người dân bình thường. Có phải vậy không?”
Đúng như lời anh Bích, đời nghệ sĩ có nhiều niềm vui nhứt là khi hát ở địa phương nào có nhiều khán giả thân quen, nghệ sĩ như được trở về với gia đình mình. Nhân nhắc đến chuyện tình cảm của khán giả dành cho nghệ sĩ, tôi nhớ tới hề Râu Thanh Việt, một nghệ sĩ mà khi đoàn hát hát ở bất cứ địa phương nào, Thanh Việt cũng như đang được trở về nhà của mình, khán giả thân quen giống như người trong một gia đình với Thanh Việt.
Thanh Việt theo cha dượng là nghệ sĩ Tám Huê đi hát cho các gánh hát nhỏ ở tỉnh. Lúc đó Thanh Việt mới 14 tuổi, đóng vai quân hầu, lính chạy hiệu, vai đầy tớ theo hầu, nịnh bợ các ông chủ. Vì hát cương nên khi ông thầy tuồng nhắc đến đâu, Thanh Việt hát tới đó. Vì không thuộc tuồng, Thanh Việt hát như người cà lăm, khán giả cười và thích anh hề bất đắc dĩ Thanh Việt.
Ông bầu thấy Thanh Việt diễu có duyên nên cho anh đóng thế vai hề của Hai Néo vì anh này thua bài, mắc nợ, bỏ gánh hát trốn đi. Thanh Việt hát thành công nhiều tuồng nhưng rồi gánh hát bị Ban Công tác Thành của Việt Minh liệng lựu đạn khi đang hát ở Miễu Quốc Công tỉnh Vĩnh Long. Gánh hát rã, đào kép đi tứ tán, Thanh Việt lên Saigon gia nhập nhóm nghệ sĩ tân nhạc và thoại kịch diễn ở Bar Hoàng Yến trong Giải Trí Trường Thị Nghè.
Thanh Việt để bộ râu dê dưới cằm, anh nổi danh là Hề Râu, ngoài cái duyên diễu trời cho và tài bắt chước giọng nói hoặc nhái điệu bộ của người khác, Thanh Việt không có tài ca nhạc nổi bật như Tùng Lâm, Xuân Phát, không ca vọng cổ hay bằng Văn Hường, Văn Chung nhưng khi xuất hiện trên sân khấu tân nhạc hay cải lương, Thanh Việt luôn tạo được những trận cười liên tục cho khán giả.
Năm 1960, trên sân khấu Đại nhạc hội Cù léc, Tùng Lâm, Xuân Phát, Phi Thoàn, Khả Năng, Thanh Việt, Thanh Hoài nổi danh Lục Hài Tướng.
Một sáng chúa nhựt, Thanh Việt hát Đại Nhạc Hội Cù Léc ở rạp Hào Huê (nơi đoàn Thanh Minh hát xuất tối), anh được bà Bầu Thơ nhờ hát thế vai thầy pháp trong tuồng Đoạn Tuyệt vì hề Kim Quang bị té xe Honda, đang điều trị tại nhà thương Chợ Rẫy. Sau đó hề Râu Thanh Việt ký contrat hát cho đoàn Thanh Minh Thanh Nga, chánh thức gia nhập làng cải lương. Thanh Việt là một trong những danh hề có thu nhập cao nhứt thời đó. Thanh Việt mua nhà ở Phú Nhuận, mua xe hơi, sống cuộc sống vô ưu và sung túc.
Sáng chúa nhựt nào Thanh Việt cũng có show hát Đại Nhạc Hội, tối hát cho đoàn Thanh Minh Thanh Nga. Những ngày không có tập tuồng, Thanh Việt đóng phim cho các hãng phim Mỹ Vân, Mỹ Ảnh, Tân Kiệt Y Voan, hãng phim của các ông Thái Thúc Nha, Trương Dĩ Nhiên, Bùi Sơn Duân…Từ năm 1967, Thanh Việt thường được mời đóng kịch hay diễn tuồng cải lương trên đài truyền hình, Thanh Việt nhận được từ 3.000 đến 5.000 đồng cho mỗi show diễn.
Những khi đóng các pha nguy hiểm trong phim, hề Râu Thanh Việt được tiền thưởng riêng của chủ hãng phim từ 5.000 đồng đến 10.000 đồng cho một lần thu hình. Ngoài ra chủ hãng phim còn đóng tiền bảo hiểm cho diễn viên khi phim có thu hình những pha nguy hiểm
.
Nhắc đến hề râu Thanh Việt đóng phim, tôi nhớ kỷ niệm khi giúp anh thực hiện một chuyến bay trong phim Triệu Phú Bất Đắc Dĩ do tôi sáng tác, đạo diễn Lê Hoàng Hoa, hãng phim Mỹ Vân.
Phim Triệu Phú Bất Bất Đắc Dĩ là phim hài, hãng Mỹ Vân sản xuất để hát Tết nên có nhiều séquences chọc cười, kể chuyện Thanh Việt, một anh nhà quê, có nét mặt và vóc dáng giống như anh em song sanh với một tay buôn lậu nha phiến, bị tên này bắt về, tập cho cách ăn nói, đi đứng, giả dạng thế thân hắn để lừa gạt bọn lưu manh đối nghịch và cảnh sát.
Triệu phú giả Thanh Việt phải diễn cảnh bị bắn tung bay lên trời, anh ta bay một lúc rồi móc túi lấy bong bóng ra, thổi nhiều cái làm thành một chùm rồi nắm chùm bong bóng đó tà tà bay xuống đất an toàn, đó không phải là một cảnh dễ thực hiện.
Ở trong rạp hát, có điểm tựa, có chỗ để cột rõ rẽ và dây bay, không gian nhỏ hẹp đủ để thực hiện một chuyến bay cái rẹt, từ bìa sân khấu này qua bên kia, khoảng cách xa chỉ độ 8 thước.
Cảnh bay ngoài trời, Thanh Việt phải bay khỏi nóc nhà thật cao, rồi bay qua khỏi ngọn cây, bay một quãng thật xa mới từ từ đáp xuống đồng ruộng. Không có chỗ để làm điểm tựa để giữ cho Thanh Việt bay thật cao và thật xa. Quay phim ở ngoài trời, dưới ánh nắng chói chang, không dễ gì giấu được sợi dây bay móc trên lưng của Thanh Việt. Thanh Việt nghe đọc phân cảnh thu hình anh sẽ bay trên không, anh lắc đầu từ chối không chịu thực hiện.
Tôi giải thích cho anh biết, anh sẽ mặc áo bay như anh đã mặc và được kéo bay qua sân khấu khi anh đóng tuồng Cô Gái Đồ Long (kiếm hiệp của Kim Dung), an toàn và không mệt nhọc, khó khăn. Thêm nữa, anh sẽ được móc vô dây cable thép trên thang máy của Sở Cứu Hỏa, xe chạy chậm chậm, anh cũng bay chậm chậm theo tốc độ của chiếc xe cứu hỏa, an toàn là điểm chính yếu mà tôi nói nhấn đi nhấn lại cho Thanh Việt yên tâm. Nhưng Thanh Việt nói anh biết là an toàn nhưng anh sợ, anh nói bay khơi khơi ngoài trời, rủi rớt là nát xương.
Ông chũ hãng phim Mỹ Vân hứa đóng tiền bảo hiểm nhân thọ cho Thanh Việt và thưởng cho Thanh Việt 5.000 đồng khi quay xong séquence này. Ông cũng hứa thưởng cho đạo diễn Lê Hoàng Hoa và équipe caméraman thu hình chung là 10.000 đồng và cho cá nhân tôi 5.000 đồng về sáng kiến tổ chức thực hiện cảnh hề Thanh Việt bay trên không, đúng theo phân cảnh của tôi viết. Ông Mỹ Vân nói: “Lịch sử điện ảnh Việt Nam sẽ ghi nhận lần đầu tiên hãng phim Mỹ Vân thực hiện được cảnh người bay ngoài trời một đoạn xa”.
Thanh Việt đồng ý thực hiện đoạn phim đó. Tôi và đạo diễn Lê Hoàng Hoa đến Sở Cứu Hỏa Đô Thành xin ông Trung Tá Chánh Sở chấp thuận cho một xe Cứu Hỏa có thang máy giúp hãng phim thực hiện cảnh trên. Ông Trung Tá chấp thuận vì ông quen thân với ông chủ hãng phim Mỹ Vân. Tôi mượn áo bay và dây cable bằng thép nhỏ thường dùng trên sân khấu Dạ Lý Hương, Sau đó tôi và đạo diễn Lê Hoàng Hoa đi Thủ Đức chọn cảnh trí, một nơi có hai villa, nhà này cách nhà kia một vuông vườn cây trái, phía sau là đồng ruộng.
Ngày quay phim, đạo diễn Lê Hoàng Hoa, équipe cameraman, Thanh Việt và tôi đến địa điểm sớm để đạo diễn giải thích nhiệm vụ của ba người mang ba máy quay phim sẽ thu hình ra sao, Thanh Việt sẽ diễn xuất thế nào và chiếc xe cứu hỏa dùng thang máy có cần câu đưa Thanh Việt bay trên không từ đâu đến đâu. Lê Hoàng Hoa giải thích vừa xong, có nhiều xe honda chở thanh niên nam nữ chạy ào vô phạm vi ngăn riêng cho phim trường. Anh Tỷ quản lý của hãng phim và hai nhân viên cảnh sát được quận Thủ Đức phái đến giữ trật tự nhưng các thanh niên cho biết họ là bạn của Thanh Việt đến hoan nghinh và ủng hộ tinh thần Thanh Việt khi anh ấy thực hiện một cảnh thu hình nguy hiểm. Thanh Việt cũng xác nhận các bạn trẻ là fan ủng hộ anh. Đúng lúc đó ông Mỹ Vân và các ký giả kịch trường đến, ông Mỹ Vân đồng ý cho các bạn trẻ đứng sát vòng rào trật tự. Cuộc quay phim bắt đầu.
Thanh Việt được thang máy của xe cứu hỏa đưa lên núp trên mái nhà. Trước mặt Thanh Việt để một đống giấy carton, cắt hình ngói, sơn màu đỏ, bên dưới để một cây pháo lớn và nhiều bột phấn, vôi bột. Khi pháo nổ, giấy, vôi và phấn bị tung cao lên giống như mái nhà bị nổ tung văng lên gạch, ngói. Máy kéo của xe cứu hỏa kéo Thanh Việt bay vọt thẳng lên không trung, xe cứu hỏa chạy từ từ theo đường nhựa trước hai cái villa,Thanh Việt cũng được kéo bay từ từ theo hướng chạy của xe cứu hỏa. Vì thang máy của xe cứu hỏa rất cao, khi thang máy nghiêng 45 độ, Thanh Việt giống như đang ở khơi khơi ngoài trời. Hình ảnh của xe cứu hỏa, sợi dây bay đều không lọt vô ống kính máy thu hình. Thanh Việt lấy bong bóng ra thổi, nắm chùm bong bóng như để bay xuống, thang máy nghiêng nghiêng, Thanh Việt khuất khỏi tàn cây sau villa, đạo diễn Lê Hoàng Hoa hô tắt máy thu hình.
Ông Mỹ Vân và các chuyên viên đoàn quay phim quá mừng vì thành công mỹ mản. Mấy anh ký giả kịch trường, các fan của Thanh Việt và bà con lối xóm coi quay phim vỗ tay rân lên. Tôi bỗng nghe Thanh Việt la lên sau chòm cây: “Cứu… Trời ơi! Cứu tôi! Kẹt…Kẹt rồi…” Tôi và Lê Hoàng Hoa chạy đến thì thấy các anh lính xe cứu hỏa đang rồ máy cho cái trục dây cable thép của xe cứu hỏa tháo ra, quấn vô, nới lõng dây thép móc áo bay của Thanh Việt để cho anh ta bước xuống đất. Nhưng dây thép bay của đoàn Dạ Lý Hương nhỏ sợi, dây cable của xe cứu hỏa lớn hơn nên dây thép bay của đoàn Dạ Lý Hương bị kẹt lại, không tháo ra được, thành ra Thanh Việt ngồi đu đưa trên trời, anh sợ quá và mắc tiểu nên tè đại trong quần.
Các anh lính cứu hỏa tiếp tục rồ máy cuốn vô, tháo ra để gỡ dây cable đang kẹt, tôi vội ngăn lại: «Đề nghị các anh ngừng quây cái trục đó nếu còn quây tới quây lui, nó nghiến đứt dây thép nhỏ thì Thanh Việt sẽ rớt xuống như trái mít rụng. Xin các anh nghiêng cho thang máy xuống nằm ngang tầm với chiếc xe, chân Thanh Việt đụng đất, tôi tháo cái móc bay nơi áo giáp của Thanh Việt để giải thoát anh ta khỏi sợi giây cable, sau đó các anh tìm cách gở giây cable nhỏ sau”.
Thanh Việt nói với tôi và Lê Hoàng Hoa: “Nói thiệt với hai ông thầy, bị con vợ tôi nó bịnh sản hậu, tôi lo tiền thuốc thang cho nó không đủ nên phải liều mạng nhận thâu hình cái séquence bay này, chớ nói thiệt, bay khơi khơi trên trời, sợ là té đái… Tôi đái trong quần khi dây bay rút tôi vọt mạnh lên trời, tới chừng kẹt dây bay, treo tòng teng quá lâu, lại sợ… tè tè trong quần nữa đó”.
Tôi cười: “Có bảo đảm an toàn nên mời quay đoạn phim này, Thanh Việt đã từng nhảy từ nóc lầu nhà máy giấy Cogido cao hơn năm thước xuống một đống thùng giấy carton khi quay phim Con Ma Nhà Họ Hứa. Lần này có mặc áo bay, móc dây bay, có gì mà sợ?”
– Thì lần đó cũng cần tiền… một mình tui làm, nuôi năm bảy người… bán mạng đổi miếng cơm!
– Ông có đánh bài, binh xập xám hông? Chớ bà con khán giả người ta đãi ông ăn nhậu hoài, có tốn kém gì đâu mà nói bán mạng kiếm cơm”.
Thấy Lê Hoàng Hoa nói vậy, Thanh Việt chấp tay xá xá rồi bỏ đi nhanh.
Thanh Việt hát cho đoàn Thanh Minh Thanh Nga, sau đó hát cho đoàn Dạ Lý Hương, đoàn Việt Nam của bầu Thu và là Thượng sĩ trong Tiểu đoàn 42 Chiến Tranh Chính Trị do Thiếu tá Sinh làm Tiểu đoàn trưởng.
Sau Tết Mậu thân 1968, nhiều nghệ sĩ gia nhập quân đội như Thành Được, Hùng Cường, Thanh Tú, Diệp Lang, Thanh Việt, Khả Năng, Phi Thoàn… không hiểu bằng cách nào các anh vẫn có mặt hát hằng đêm ở các đại ban cải lương ở Saigon và vẫn thường thu hình đài truyền hình hay đóng phim của các hãng Mỹ Vân, Mỹ Ảnh, Alpha Thái Thúc Nha, hãng phim Dạ Lý Hương.
Sau năm 1975, Khả Năng bị bắt đi tù cải tạo 6 năm. Các anh Phi Thoàn, Thanh Việt, Tùng Lâm, Thanh Hoài về miền Tây núp bóng trong các đoàn Văn công của tỉnh Cần Thơ, sau đó Thanh Việt hát cho đoàn hát ở Huyện Cầu Ngang. Dù hát cho Văn Công hay đoàn cải lương tỉnh, số lương quy định cho diễn viên hạng A là 10 đồng một suất hát, Thanh Việt không đủ sống, làm sao nuôi vợ con? Vợ anh dẫn các con đi vượt biên, bị chết ngoài biển khơi. Thanh Việt hát chọc cho người khác cười nhưng đêm về nhớ vợ nhớ con, nhớ hoàn cảnh bi đát của mình, anh khóc thầm thâu đêm.
Tuy được khán giả nông thôn thương mến, thường tổ chức những bữa ăn ngon, có rượu giúp anh giải sầu nhưng uống rượu cho đến say té bờ té bụi chớ làm sao mà anh quên được cảnh tan nhà nát cửa, vợ con chết mất xác, bản thân anh lâm vào hoàn cảnh bế tắc. Thêm nữa anh biết anh bị đau gan, không tiền thuốc thang chữa trị. Công ty điện ảnh trực thuộc Sở Văn Hóa Thông Tin thành phố HCM ở đường Thi Sách Saigon đang thu hình một vidéo hài. Tình cờ đoàn quay phim biết có Thanh Việt ở Hậu Giang nên họ mời Thanh Việt thủ một vai nông dân cởi bò ra ruộng. Vì cần tiền để thuốc thang trị bịnh đau gan, Thanh Việt nhận đóng tiểu phẩm hài đó.
Đạo diễn bảo Thanh Việt cởi bò ra ruộng, gặp một đứa trẻ chăn trâu, nó lấy roi quất vô mông con bò. Con bò giựt mình nên nhảy lồng lên. Thanh Việt bất ngờ, bị quăng té nhào xuống đất, bụng bị cấn vào một cục đá trên bờ đê, ngất xỉu. Thanh Việt được đưa vào Bệnh viện Cần Thơ, anh qua đời trước sự tiếc thương của bao khán giả và đồng nghiệp.
Nguyễn Phương
2015
Nghệ sĩ cải lương chuyên đóng vai đào chánh, kép chánh thường được khán giả yêu thích vì họ có nhan sắc quyến rũ và giọng hát ru hồn, tuy nhiên cũng có những nghệ sĩ xấu hình xấu dạng, giọng nói có khi nghe the thé chói tai hoặc khàn khàn, hoặc nhừa nhựa nhưng các nghệ sĩ nầy cũng rất được khán giả ưa thích. Đó là những diễn viên chuyên diễn hề trên sân khấu.
Hình thể không được đẹp của họ như là quá lùn, quá mập, quá ốm, quá cao, miệng méo, mắt lé… vân vân, đáng lẽ là một nhược điểm của nghệ sĩ, trái lại đối với các anh chuyên diễn hế thì lại đắc dụng và nhờ vào hình thể khó coi đó mà họ nổi danh Hề lùn, hề béo, hề méo, hồ ốm, hề cao, hề té, hề dê, hề quậy, hề râu, hề nhựa…
Hề râu Thanh Việt và hề mập Khả Năng
Khán giả các chương trình Đại nhạc hội trong hai thập niên 60, 70, khi nhắc đến Hề Nhựa Thanh Hoài thì người ta nhớ đến Hề Râu Thanh Việt, cũng như khi người ta nhắc Hề Lùn Tùng Lâm thì người ta nhớ tới Hề cao Xuân Phát, hề ốm Phi Thoàn, hề mập Khả Năng.
Hề râu Thanh VIệt sanh năm 1939, ở Hốc Môn, Hề Thanh Việt có cả thảy 9 anh em cả trai lẫn gái. Người anh thứ ba của Thanh Việt, anh Ba Đồng tức là soạn giả Kinh Luân, tác giả tuồng Lấp Sông Gianh trên sân khấu Kim Thoa của ông bầu Ngô Thiên Khai và nữ nghệ sĩ Kim Thoa.
Tuồng Lấp Sông Gianh của soạn giả Kinh Luân tức Ba Đồng, hát khai trương bảng hiêu gánh hát Kim Thoa ngày 19 tháng 12 năm 1955 tại rạp hát Nguyễn Văn Hảo, bị kẻ lạ mặt liệng lựu đạn làm chết các nghệ sĩ Nguyễn Mai, Ba Cương và em vệ sĩ Phiên, soạn giả Duy Lân bị cụt chân trái, nghệ sĩ Sáu Thoàng và một số nghệ sĩ bị thương nhẹ. Soạn giả Kinh Luân sau biến cố đó cũng biến mất tên tuổi trong trường văn trận bút của Saigon hoa lệ.
Hề Thanh Việt còn có em là Thanh Sơn, chuyên viên ánh sáng, Minh Phương, nhạc sĩ đàn contre – basse, Phùng Trang, tay đánh trống, sau đổi nghệ danh là hề Thanh Nam, diễn viên cải lương trên sân khấu đoàn hát Dạ Lý Hương của Bầu Xuân.
Khởi đầu cuộc đời đi hát của Thanh Việt là anh theo người cha kế của anh là nghệ sĩ Tám Huê, đi hát cho các đoàn hát nhỏ ở tỉnh rồi về diễn trong Giải Trí Trường Thị Nghè, Bar Hoàng Yến. Thanh VIệt gặp nhóm Tùng Lâm Xuân Phát diễn những vở hài kịch ngắn trong Bar Hoàng Yến và Bar Lệ Liểu, Thanh Việt tham gia diễn các tiểu phẩm hài tự biên tự diễn. Thanh Việt nổi danh với vai Quảng Xị trong Ban thoại kịch Kim Cương.
Lúc tôi cộng tác với đoàn hát Thanh Minh Thanh Nga, hát thường trực ở rạp hát Thành Xương, rạp Hưng Đạo và thỉnh thoảng hát ở rạp Quốc Thanh thì Hề Tùng Lâm mướn các rạp đó hát xuất 9 giờ sáng chúa nhựt, với chương trình Cù Lét, nghĩa là một chương trình đại nhạc hội có nhiều ca sĩ tân nhạc, một vài điệu múa và ít nhất có hai màn hài kịch, mỗi màn dài từ 30 phút đến 45 phút.
Tùng Lâm nhờ Nguyễn Phương sáng tác các màn hài kịch nầy, viết cho 6 tay hể thường trực của chương trình Cù Lét, đó là Tùng Lâm, Xuân Phát, Phi Thoàn, Khả Năng, Thanh Hoài và hề râu Thanh Việt.
Viết hài kịch cho 6 diễn viên hài, người nào cũng phải có chổ diễn, phải cho « gag » để làm nổ tung những trận cười của khán giả, dó là một chuyện không phải dễ. Tôi phải nghiên cứu khả năng chọc cười của từng diễn viên hài để có cách khai thác khác nhau.
Ví dụ Hề Phi Thoàn diễu thì phải nói nhanh, nói tía lia đủ thứ chuyện, chọc cười klhán giả bằng điệu bộ lăn xăng, méo mặt, méo mày, đưa nguyên bàn tay giả làm lược để vuốt tóc… Hề Khả Năng thì diễu « tỉnh » nói năng chậm rải và biết nhấn mạnh « từ » nào để chọc cười khán giả.
Hề Khả Năng to con, lớn xác nhưng có vẻ khù khờ, ngờ ngệch, phong cách đó trái với phong cách ma lanh liếng thoáng của Phi Thoàn. Tôi viết cho hai anh Phi Thoàn và Khả Năng các lớp diễu đối chọi nhau như kiểu diễu của hai danh hề Laurel và Hardy, anh hề Mập và anh hề Ốm của các phim diễu từng chiếu ở Saigon.
Hai diễn viên Tùng Lâm, Xuân Phát cũng có cá tánh và sắc vóc đối chọi nhau. Tùng Lâm nhỏ con, lùn tịt, lúc nào cũng như có vẻ quạo quọ, muốn gây lộn, cái mặt vác hấc lên. Xuân Phác nhờ đôi mắt hí, anh làm ra vẽ khù khờ rất hay, lúc đối thoại thì có vẻ rất chăm chú nhưng rồi không hiểu gì hết.
Xuân Phát gặp Tùng Lâm thì xum xoe, vồn vã nói chuyện nhưng không hiểu Tùng Lâm nói gì nên khiến cho Tùng Lâm thêm quạo quọ, quạo đến lố bịch. Hai tính cách của hai vai Tùng Lâm Xuân Phát trái ngược, đối chọi nhau, tạo cười cho khán giả.
Khả năng sáng tạo bất ngờ
Đến Thanh Hoài và Thanh Việt, Thanh Hoài miệng cười toe toét, nói năng nhừa nhựa, người Bắc mà bắt chước nói giọng Nam, nghe ngây ngô tức cười. Thanh Việt thì có bộ râu quặp vô càm, anh bậm môi thì cái miệng móm rất có duyên. Thanh Việt có tải làm cho bộ râu nhút nhít, chỉ cần nhìn bộ râu của Thanh VIệt hoạt động, khán giả cũng có thể cười. Cặp mắt nheo nheo, ranh mảnh, giọng nói của Thanh Việt dễ gây cảm tình đối với người nghe.
Tôi nghĩ đây là cái duyên trời cho, cái tài chọc cười thiên phú. Thanh Việt diễn nhiều tuồng cải lương, hài kịch của tôi sáng tác trên sân khấu Dạ Lý Hương, và Thanh Minh Thanh Nga, đặt biệt Thanh Việt thủ hai vai chánh trong phim Triệu Phú Bất Đắc Dĩ của tôi sáng tác cho hãng phim Mỹ Vân, Thanh Việt đóng chung phim với Thanh Nga và nhiều danh hài khác.
Thanh Việt có khả năng sáng tạo bất ngờ, tôi còn nhớ năm 1969, Hội Ái Hữu tổ chức hát gây qủy để sửa chửa trụ sở và giúp các nghệ sĩ nghèo yếu neo đơn tại rạp Hào Huê, màn đầu có tăng cường ca sĩ tân nhạc và hài kịch « Chàng rể hào hoa» có hề Thanh Việt, Khả Năng, Phi Thoàn, Thành Đuợc, Thanh Nga..
Đến chương trình chánh, tuồng Đoạn Tuyệt thì có trở ngại bất ngờ, Hề Kim Quang đang điều trị bịnh phổi tại nhà thương Hồng Bàng, nên bà bầu Thơ nhờ Hề Minh bên đoàn Hương Mùa Thu hát thế Kim Quang trong vai thầy Pháp. Hề Minh bửa đó uống rượu quá chén, anh chạy xe honda tới rạp, dọc đường té xe bể đầu.
Tuồng đã kéo màn hát, phải kiếm người đóng vai thầy Pháp, bà Năm Sadec đề nghị nhờ Thanh Việt diễn thế vai thầy Pháp. Thanh Việt lần đầu tiên đóng vai Pháp Sư, không biết đọc thần chú hô linh ra làm sao, tôi nói với Thanh Việt :« Một lác ra sân khấu, mầy vẽ bùa, bắt ấn quyết, khi « hô linh », mầy nói hỡi hỡi âm binh thần tướng thì mầy xê tới cánh gà, tao cầm bổn tuồng, tao nhắc câu nào thì mầy hát câu nấy, cứ yên tâm đi.»
Thanh VIệt nói :« Ông thầy ráng ủng hộ, xong xuất hát nầy, thầy troì mình đi nhậu.» Bà Năm Sadec nghe vậy, vừa cười vừa nói :« Mời ông thầy đi nhậu mà quên tui thì một lác tui cũng quên bạn, đừng có trách nghen!» Thanh Việt bước l5i xá xá bà Năm Sadec :« Tội nghiệp con mà Má! Con mua trầu cho Má xơi, được hông?»
Ngoài sân khấu, tuồng diễn đến lớp Loan( Thanh Nga) bồng con đi khám bác sĩ về. Bà Năm Sadec trong vai bà Phán Lợi, mẹ chồng đay nghiến, đòi rước thầy Pháp trị bịnh chgo cháu nội chớ không cho uống thuốc Tây. Ngọc Nuôi trong vai Bích, cô em chồng đanh đá, dẫn ông thầy pháp( Thanh Việt) vô nói :« Má, con rước ông thầy pháp ở xóm Sáu Lèo tới. Ổng nổi tiếng bắt ma, trừ tà trị bịnh hay lắm, ổng ờ núi Tà Lơn mới hạ san đó má!»
Ông thầy pháp Thanh Việt, chấp tay xá xá bà Năm Sadec, rồi đưa càm vểnh râu, nhướng nhướng chân mày. Khán giả thấy bộ điệu của Thanh Việt, họ vổ tay cười râng. Bà Năm Sadec nói mở đường cho Thanh Việt :« Nè, ông thầy cứ thấp nhang khấn vái, đăng đàn gọi hồn nhập xác, cứ lấy khăn ấn nẹt nẹt vô mình của cháu nội tôi là nó hết bịnh liền. Khỏi phải vẽ bùa, đọc thần chú cho khan tiếng, nghe ông thầy!»
Thanh Việt nói :« Dạ, vậy thì tôi làm gấp gấp, lãnh cachet rồi chạy chầu đám khác!» Khán giả nghe ông thấy pháp nói lãnh cachet, họ cười rộ lên. Thanh Việt biết lở lời, anh ta làm tỉnh, cầm một nắm nhang khói ngui ngút, vẻ bùa bốn phương tám hướng.
Bà Năm Sadec muốn trát Thanh Việt, bước ra tiền đài hướng về khán giả như muốn phân bua :« Ông thấy pháp nói lãnh cachet là lãnh cái chi ca? Phải hỏi ổng mới được.» Bà Năm vô, đứng gần Pháp sư : Ông thầy, ông nói lãnh cachet là lãnh cái chi, hả?» Thanh Việt chưa biết trả liời sao, nhân thấy bà Năm Sadec bước tới gần mình, bèn nẩy sáng kiến :« Tôi nói nếu bác rảnh, bác xê ra cho tôi cúng, bác rảnh bác xê ra, chớ cát cái gì?»
Tôi đứng trong cánh gà, tôi nhắc Thanh Việt :« Ám ma ni bát di hồng» Thanh VIệt nẹt khăn ấn nghe rét rét, xướng lớn theo lời nhắc của tôi :
Ám mani bát di hồng, Cấp cấp triệu thỉnh âm binh thần tướng lai đáo, La đường La Sát bách vạn thiêng liêng, Tiền sai lôi tướng, hậu khiển âm binh, Thính lịnh ngã sai, trừ tà sát quỷ. Là hỡi…hỡi âm binh ôi…
Thay vì nói La Đường La Sát bách vạn thiêng liêng, Thanh Việt rống họng la lớn : Bà Năm Sa déc, bá vạn âm binh…. Khán giả cười ào ào. Bà Năm Sadec nổi khùng, la lên :« Ông THầy cúng cái gì kỳ vậy cà?» Bà kéo áo Thanh Việt, Thanh Việt vển râu lên la lớn : « É Măm bô, măm bô i ta li nha nô! É Mâm BÔ…»
Giàn tân nhạc duờng như đã được Thanh Việt dặn trước, tấu một khúc nhạc mâm bô rất giựt gân. Thanh Việt múa khăn ấn, nẹt rét rét, chân bước theo vũ điệu mâm bô, miếng hát nhịp nhàng như người cốt lên đồng :
Truyền chư vị chúng thần, Tương hồn ma nhập phách, Hoặc hồn ở đám lau bụi lách, Hoặc hồn ở các sà nách ba, Hay hồn tới xóm cây Da Xà, Nghe thầy triệu, hồn mau nhập thể, hô nhập…hô nhập…( nẹt khăn ấn) Hỡi hỡi âm binh thần tướng, hề tụ lãnh lương, Kép mùi, kép chánh, tướng cạnh, tướng con, Mợ chày mợ quý, vũ nữ vũ công, hề tụ lãnh lương, Bà Năm Sadec, cũng hề tụ lãnh lương ơi hỡi âm binh, Cấp cấp theo lịnh triệu.
Khán giả cười ào ào vì Thanh Việt kêu réo mọi người trong gánh hát hề tụ lãnh lương. Anh cũng không quên kêu bà Năm Sadec hề tụ lãnh lương. Thanh Việt bặm môi vểnh râu càm ra phía trước, dùng cặp chân mày và bộ râu gỏ nhịp theo điệu nhạc măm bô, khiến cho khán giả cười vở rạp.
Thanh Việt có một lúc hát cho đoàn cải lương Việt Nam của bà Bầu Thu – Minh Vương và 10 năm hát cho đoàn hát Dạ Lý Hương.
Sau năm 1975, Thanh Việt hát cho đoàn hát cải lương Saigon 3, thời gian sau, Thanh Việt về hát cho đoàn Cầu Ngang, sau chót hết là đoàn Hậu Giang.
Thanh Việt vì uống rượu nhiều, bị bịnh gan. Bệnh càng ngày càng nặng nhưng thời bao cấp, lương nghệ sĩ không đủ sống, anh không tiền trị bịnh.
Cho tới khi người ta thu vidéo hài, anh được rước về Saigon, bắt đầu có tiền thuốc thang trị bịnh gan thì trong khi thực hiện một đoạn phim, Thanh VIệt cỡi bò bị té, làm nặng thêm chứng bệnh gan. Anh được đưa vào bệnh viện nhưng anh đã qua đời trước sự thương tiếc của khán giả và đồng nghiệp.
SG Nguyễn Phương
Mã an toàn:
Đang lèo lái đoàn xã hội hóa cải lương đạt doanh thu cao, hai nghệ sĩ Chí Linh và Vân Hà luôn cho rằng lợi nhuận lớn nhất chính là sự trưởng thành của đào kép trẻ
Ý kiến bạn đọc