Trình duyệt của bạn đã tắt chức năng hỗ trợ JavaScript.
Website chỉ làm việc khi bạn bật nó trở lại.
Để tham khảo cách bật JavaScript, hãy click chuột vào đây!

07:04 PDT Thứ tư, 23/10/2019

Đang truy cập : 99

•Máy chủ tìm kiếm : 1

•Khách viếng thăm : 98

Hôm nay : 6260

Tháng hiện tại : 449386

Tổng lượt truy cập : 20090369

» Tin Tức » Tìm Hiểu Nghệ Thuật

"Nàng Kiều" qua cách kể của 4 đạo diễn tài năng

Cả bốn đạo diễn đã chọn những lát cắt éo le về cuộc đời Kiều nhưng không phải kể lể mà cùng khán giả đi tìm lời giải: Thế nào là sự đồng cảm của con người đương đại về Kiều?

Xem tiếp...

Gửi bài viết qua email
In ra
Lưu bài viết này

Ngũ nương võ lâm - Tài sắc vẹn toàn

Đăng lúc: Thứ hai - 31/07/2017 12:58 - Đã xem: 1817

Trong nghệ thuật biểu diễn trên sân khấu cải lương, đào võ có xuất phát điểm từ những tuồng thầy dựa theo tích truyện Trung Hoa của bộ môn hát bội.

Trước 1968, khi hai nghệ sĩ tiền bối NSND Thành Tôn và NS Khánh Hồng chưa sửa lại tên gọi Cải lương tuồng cổ thay cho Cải lương tuồng Tàu, thì đã có một thế hệ nữ nghệ sĩ tiền bối đạt đến đỉnh cao nghệ thuật khi biểu diễn những vai đào võ từ hát bội đến hát bội pha cải lương như: NSND Năm Đồ, NS Ba Út, NS Bảy Sự, Huỳnh Mai… Đến sau này khi đất nước hòa bình, non sông nối liền một dãi. Thế hệ nữ nghệ sĩ trưởng thành từ đồng ấu Minh Tơ, đồng ấu Hoa Thế Hệ và các nữ nghệ sĩ gắn với các đại bang: Kim Chưởng, Kim Chung, Thống Nhất… đã sáng tạo độc đáo phong cách diễn xuất vai đào võ. Tôi muốn nhắc đến 5 nữ nghệ sĩ tiêu biểu, được yêu mến với các vai đào võ gồm: Mỹ Châu, Thanh Thế, Diệu Hiền, Phượng Mai và Bạch Lê. Bên cạnh đó, diễn xuất sắc vai đào võ còn có các nghệ sĩ: Xuân Yến, Thanh Loan, Lệ Thủy, Đỗ Quyên, Bạch Mai, Ngọc Đáng, Bo Bo Hoàng và sau này còn có: Thanh Thanh Tâm, Thoại Mỹ, Trinh Trinh, Quế Trân, Tú Sương, Bình Tinh, Lê Thanh Thảo, Thanh Uyên… Thế nhưng tôi chọn 5 nữ nghệ sĩ trên, vì họ được đánh giá cao khi tiếp cận vai đào võ với nhiều sang tạo.

NSUT Mỹ Châu - Thành công nhờ sáng tạo rất cá tính
Chị được xem là một trường hợp đặc biệt của sân khấu cải lương tuồng cổ. Xuất thân từ sàn diễn chuyên hát thể loại hương xa, giả sử nên khi chị đến với cải lương tuồng cổ và kiếm hiệp, các vở: Sở Vân cứu giá, Sở Vân cưới vợ, Kiếm sĩ dơi, Mùa thu trên Bạch Mã Sơn…đã in sâu vào tâm trí người xem một Mỹ Châu có thể ứng biến tài tình vào các tính cách đào võ nhiều tâm trạng.

Với lối ca độc đáo, nhã chữ với làn hơi sầu buồn, nét mặt lạnh nhưng đầy sức hút, chị tạc vào tâm trí người xem một Mỹ Châu rất tính cách. Tôi được xem chị diễn Hoa Mộc Lan, dù diễn hai cảnh nhưng những tràn pháo tay của khán giả đã khiến tôi hiểu hơn vì sao Mỹ Châu khác với những cô đào cùng thời. Sau này được làm việc, tiếp xúc với chị, càng thấy chị có cách làm việc không ỷ lại mà chăm chút, lắng nghe và có tìm tòi nghiên cứu. Một lần gặp chị ở rạp Đại Đồng, lúc đó chị diễn cho đoàn cải lương Sông Bé 2 của bầu Quới, tôi nhìn thấy chị buồn, hỏi ra mới biết chỉ vì chờ một cô đào trẻ mà cả đoàn chưa thể lên sàn tập vở mới. Chị không nói, nhưng vẻ mặt đầy đăm chiêu. Sau này tôi hiểu một trong những nguyên nhân khiến chị quyết định dừng lại chính ở điều không thể chấp nhận trong cách làm việc của một số đồng nghiệp trẻ. Cải lương theo chị vì thế mà mất đi tính chuyên nghiệp.

Dẫu chị không xuất hiện trên sân khấu, nhưng qua nhiều vai diễn quay video, qua nhiều băng dĩa phát hành trong và ngoài nước, khán giả mộ điệu vẫn thấy sự nồng nàn, hết mực yêu kính của một Mỹ Châu đối với nghề. Vai đào võ của chị đã được điểm xuyến thêm bởi những sáng tạo rất sắc nét mà có thể chỉ một Mỹ Châu mới tạc vào tâm trí người xem những chấm phá hết sức ngoạn mục. Tôi nhớ hoài bộ chân, bộ tay khi múa võ và cách quăng bắt nhịp nhàng lời ca, giọng thoại của chị. Giá gì có được một cơ hội để quay lại tất cả bộ sưu tập những vai đào võ của Mỹ Châu, sẽ thấy đó là một gia tài quý báu dành cho khán giả yêu bộ môn nghệ thuật và yêu tiếng hát Mỹ Châu.

NSUT Diệu Hiền - Giữa mạnh mẽ và yếu đuối

Hiếm có nữ nghệ sĩ nào lại có một quãng đời tuổi thơ khổ cực và vất vã như NSUT Diệu Hiền. Chị vào nghề rồi đi hát, thành danh đều là một sự tình cờ. Định mệnh lại càng tình cờ hơn khi sắp đặt chị diễn những vai tính cách mạnh mẽ, bởi sở trường đó gần với chị, gần với những suy nghĩ vượt qua sự yếu đuối vốn có của một phụ nữ.
Nhắc tới chị ở lãnh vực đào võ phải nói đến: Bùi Thị Xuân (vở cùng tên), Triệu Thị Trinh (Nhụy Kiều tướng quân), Trưng Trắc (vở Mê Linh tụ hội), Lê Chân (vở Nữ tướng Lê Chân)…Những vai diễn đào võ có số phận, có cuộc sống dựa theo lịch sử oai hùng của dân tộc. NSUT Vũ Linh kể: “Chị Hiền của tôi khác những cô đào võ ở chỗ, chị biết chọn hướng đi riêng cho vai diễn, lúc nào thì trầm buồn, lúc nào thì hùng hồ. Sự chen lẫn giữa nét riêng chung trong ca diễn giữa một tính cách mạnh mẽ với sự mềm yếu, dễ vỡ của người phụ nữ, thì chị Hiền đạt đến mức xoay chở rất nhanh để khán giả thấy chị mạnh mẽ đó rồi vỡ òa, khóc thương đó. Xem chị diễn Nhụy Kiều tướng quân, lúc khóc Lê Minh chết đứng sẽ rõ nhất cách diễn nắm bắt nhanh tích tắc nhân vật trước những tình huống ập tới”.

Diễn chung với NSUT Diệu Hiền nhiều năm, nên NSUT Vũ Linh hiểu rất rõ cách diễn và cách ca của thầy mình. Anh xem chị như một người thầy, người chị ruột, nên trong cuộc sống anh rất tôn kính và trong nghệ thuật thì ngoài NS quá cố Trương Ánh Loan, Diệu Hiền là nhân vật thứ hai trong trái tim của anh.

Tôi nhớ khi HTV mời tôi thực hiện chương trình Những cánh chim không mỏi của NSUT Diệu Hiền, tôi đã bàn với tác giả Hoàng Song Việt, anh nhận lời viết từ sự gợi ý của tôi trích đoạn Người đưa đò, để Vũ Linh và Diệu Hiền biểu diễn. Lúc đó còn có Diệu Thanh con gái NSUT Diệu Hiền tham gia. Chỉ trong tích tắc giữa tâm tình của hai chị em, Vũ Linh và Diệu Hiền đã thể hiện tất cả các vai diễn trên sân khấu. Tính cách đào võ ở chị lúc đó hiển hiện rất rõ. Người đưa đò trở thành cây đinh của chương trình và khán giả nhớ đến một Diệu Hiền hết sức độc đoán và nhạy bén.

NS Bạch Lê - Kết hợp tuyệt đẹp giữa nội tâm và vũ đạo

Trong gia tộc Bầu Thắng, chi tộc NS Huỳnh Mai có nhiều tài năng được biết đến như những người khởi công cho từng lãnh vực: Bạch Lựu sáng tác kịch bản, Bạch Long thành lập nhóm đồng ấu truyền nghề cho thế hệ trẻ, NSUT Thành Lộc tỏa sáng trên sân khấu kịch và là vị thống soái của một đơn vị sân khấu xã hội hóa thành công nhất hiện nay, Bạch Lý tay trống nữ cừ khôi của ban nhạc Rạng Đông….và một Bạch Lê khai sáng nét diễn kết hợp nhuần nhuyễn giữa nội tâm và vũ đạo, khiến khán giả say đắm với những vai diễn ấn tượng của chị.

Chi tộc Huỳnh Mai, Thành Tôn sở dĩ có nhiều người giỏi vì họ ý thức rõ trách nhiệm theo nghề của gia tộc. NS Bạch Lê từ những năm còn trẻ chị đã là một ngôi sao sáng, từng đoạt giải Kim Khánh do báo giới Sài Gòn trao tặng cho những nghệ sĩ tài sắc vẹn toàn và có vai diễn nổi bật năm 1972. Nhắc đến những vai đào võ của Bạch Lê, không thể không nhắc đến: Đào Tam Xuân, Thần nữ, Phàn Lê Huê, Phi Long…Hiện nay chị đang định cư tại Pháp, dù làm công việc ở một hãng sản xuất nước hoa, nhưng chị và chồng là NS Thanh Bạch (em ruột NS Bạch Mai) vẫn dành thời gian cuối tuần để biểu diễn trong các lễ hội của cộng đồng người Việt tại Paris. Trong đêm diễn chương trình Dòng nghề tâm sử, sự vắng mặt của chị đã làm khán giả tiếc nuối. Nhưng đối với gia tộc, hai chữ Bạch Lê đã được nhắc đến hết sức tự hào. Khán giả mong chị và ông xã sẽ có dịp trở về quê hương và biểu diễn trên sân khấu. Những vai diễn đào võ của chị trở nên khó quên vì nét diễn linh hoạt, cách ca ấn tượng và miệng cười rất duyên. Trong tâm trí người xem, Bạch Lê trẻ mãi với những vai đào võ, vì nét duyên dáng khó phai trên sàn diễn của một nữ nghệ sĩ yêu nghề và cả đời tôn kính sân khấu.

NS Phượng Mai - Nổi tiếng sớm nhờ ý thức làm nghề
Chị nổi lên từ những vai đồng ấu. Thưở đó đã được gọi Tiểu Lăng Ba vì bộ phim cải lương của Đài Loan du nhập vào Sài Gòn thời đó làm rúng động lòng người mộ điệu: Lương Sơn Bá - Chúc Anh Đài, đã khiến Phượng Mai nhanh chóng được chú ý và báo giới gọi chị là Tiểu Lăng Ba - dựa theo tên của một nữ diễn viên chuyên đóng vai đào võ, giã trai xuất sắc của Đài Loan: Lăng Ba (một thời với Lạc Đế).

Phượng Mai nổi tiếng trước khi trưởng thành, do vậy áp lực đối với chị rất lớn. Tuy vậy chị không dừng lại với những gì đã gặt hái mà luôn phấn đấu không ngừng. Chị cũng nổi tiếng với các vai: Đào Tam Xuân, Phàn Lê Huê, Thần nữ, Sở Vân….nhưng nét diễn mang tính mạnh bạo, đôi lúc cũng uyển chuyển, tạo được nét thanh xuân cho mỗi vai diễn mà chị thể hiện. Tôi nhớ cách đây 5 năm, khi Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang tổ chức chương trình Phượng Mai về với quê hương, chị đã xuất hiện hết sức ấn tượng tại rạp Hưng Đạo. Sự nghiệp nghệ thuật của chị là những dấu son đỏ kết tụ theo số tuổi của chị. Dường như càng lớn tuổi, càng trưởng thành chị càng diễn hay. Tôi mong rằng sẽ không xa, Phượng Mai lại về với quê nhà, lại tổ chức những suất hát từ thiện và khán giả sẽ được gặp lại những vai đào võ hết sức ngoạn mục của chị.

NS Thanh Thế - Nghề nghiệp đong đầy tâm huyết

Chị được xem là cô đào tài sắc của giai đoạn cải lương Hồ Quảng rực rỡ với thời hoàng kim. Chị và ông xã - NSUT Bửu Truyện, đã hết lòng dìu dắt đàn em đến với nghề. Thanh Thế học nghề từ những năm chị còn rất trẻ, giữa thời hát bội pha cải lương. Chị học bên cánh gà những nữ tài danh đi trước như: Năm Đồ, Ba Út, Phùng Há, Bảy Sự…nên cách ca diễn của chị phần nào được tích lũy từ những tinh hoa mà người lớn đi trước đã truyền dạy.

Tôi có nhiều dịp được xem và tiếp xúc với NS Thanh Thế. Chị sống chân thành, cởi mở nên rất được lòng đồng nghiệp. Vai đào võ của chị thiêng về trình thức kết hợp giữa võ thuật với vũ đạo. Thời đó chị còn trẻ mỗi ngày đều phải học những thế võ, có buổi học miệt mài quên ăn đến đói rồi ngất xỉu. Thanh Thế được khen ngợi nhiều qua vai Đào Tam Xuân và Thần nữ. Chị còn diễn xuất sắc vai Mộc Quế Anh. Phong cách diễn xuất của chị nhanh nhẹn, hết lòng trên sàn diễn. Tôi cảm thấy mình còn nợ chị một chuyên đề sân khấu: Tạm phụng kỳ duyên, một đêm diễn mà chị sẽ hội ngộ với hai bạn đồng môn: Xuân Yến và Bo Bo Hoàng.

Tôi tin chị vẫn rực sáng với những vai đào võ. Vì nghề nghiệp của chị vẫn đong đầy những tâm huyết truyền dạy cho thế hệ trẻ. Ngày NSUT Bửu Truyện qua đời, chị như mất đi một người bạn đường chia sẻ ngọt bùi, gian khó. Hiện nay niềm an ủi của chị là người con trai - Thanh Dũng - một nhạc sĩ hết lòng với công việc biểu diễn phục vụ các vở diễn, chương trình có các tiết mục cải lương tuồng cổ. Sự hiếu thảo của Thanh Dũng đối với gia đình, dù sống trong nghèo khó đã là niềm động viên rất lớn ở cuộc sống về chiều của NS Thanh Thế.

Mong sao 5 nữ nghệ sĩ có nhiều vai diễn đào võ nổi tiếng sẽ mãi mãi tỏa sáng trong lòng khán giả mộ điệu cải lương tuồng cổ. Họ mãi là tấm gương lao động nghệ thuật đối với diễn viên trẻ.

Thanh Hiệp / Tạp chí SK

Nguồn tin: tcgd theo HSKVN

Từ khóa:

trong nghệ, thuật biểu, diễn trên, sân khấu, cải lương, đào võ, có xuất, phát điểm, từ những, tuồng thầy, dựa theo, tích truyện, trung hoa, của bộ, môn hát