Đang truy cập : 266
•Máy chủ tìm kiếm : 2
•Khách viếng thăm : 264
Hôm nay : 29612
Tháng hiện tại : 1065667
Tổng lượt truy cập : 78100760
Nghệ sĩ Nhã Thy cùng các nghệ sĩ trẻ tâm huyết với nghệ thuật cải lương truyền thống đã và đang tiếp tục ra sức gìn giữ, phát huy, lan tỏa các giá trị nghệ thuật quý giá của sân khấu cải lương trong đời sống hiện đại.
Những kỷ niệm dưới ánh đèn sân khấu
Ðô vật chuyên nghiệp ở Mỹ là hình thức thể thao giải trí có tính cách trình diễn
để đem lại niềm vui cho khán giả. Hình thức đặc biệt của môn thể thao này căn cứ
theo những đòn thế đô vật cổ điển: Khóa tay, khóa chân, đá song phi, nhào lộn
nhịp nhàng uyển chuyển và ăn khớp với nhau.
Võ
sĩ Cung Lê. (Hình: Frederic J. Brown/AFP/Getty Images)
Trận đánh
được sắp xếp trước và tiếp diễn như một kịch bản. Tất cả các diễn viên được tập
luyện kỹ lưỡng và cẩn thận trước, để tránh bị thương tích. Ngày xưa, đây là
chuyện được giữ bí mật. Tuy nhiên, ngày nay chuyện “bí mật” này được nhiều người
biết đến.
Nhờ báo chí, truyền thanh, truyền hình và Internet, ngày nay
khắp thế giới, “kỹ nghệ đô vật” là phương tiện giải trí thu được hàng tỉ đô la
mỗi năm.
Ðô vật chuyên nghiệp rất phổ thông ở Nhật Bản, Trung Hoa và Bắc
Mỹ. Ở Brazil, chương trình truyền hình Telecatch từ thập niên 1960 đến đầu thập
niên 1980 rất được khán giả say mê và ái mộ.
Chương trình hàng năm như
WesttleMania, Bound for Glory và Starrcade được bán chạy nhất trên Pay-Per-View.
Hiện tại, công ty đô vật chuyên nghiệp lớn nhất trên thế giới là WWE ở Mỹ. Vào
cuối thế kỷ 20, WWE mua lại những công ty nhỏ cạnh tranh với họ, như WCW (World
Championship Wrestling) và ECW (Extreme Championship Wrestling).
“In
show” là chuyện diễn ra trong trận đánh và những chuyện xảy ra liên quan đến
phần trình diễn, như hợp đồng, thương tích thật sự, bí mật hậu trường, ân oán,
v.v... đều được người trong cuộc giữ kín.
Viết thành kịch bản cho các
diễn viên đô vật, thường là chuyện tiểu thuyết giả tưởng: Ðôi khi ngoài đời khác
hoàn toàn.
Thí dụ, trong võ đài trình diễn, có thể là một người bần tiện,
ăn nói thô lỗ, láu cá và xảo trá. Tuy nhiên, ngoài đời, lại là một quân tử đầy
lòng vị tha.
Trường hợp của Phillip Jack Brooks, sanh ngày 26 tháng 10
năm 1978 rất đặc biệt. Trong giới đô vật cũng như ngoài đời, anh hành xử rất dịu
dàng và được sự mến mộ của khán giả. Tên trong làng đô vật là CM Punk, anh mang
đai vô địch đô vật thế giới hạn nặng 7 lần.
Những sử gia không chắc chắn
vào một thời điểm nào, đô vật trở thành một hình thức giải trí. Người tham gia
thấy cần phải đề cao cảnh giác trong vai trò, để gây ảo ảnh hấp dẫn cho khán
giả. Trong nhiều năm, trước mặt công chúng, họ cư xử giống như lúc trình diễn
trên võ đài.
Thực tập để giữ đúng vai trò của mình trong và ngoài trận
đánh, giới đô vật thường gọi là “kayfabe.” Những từ ngữ riêng để nói với nhau mà
người ngoài không hiểu được, là một yếu tố quan trọng hàng đầu mà đô vật phải
ghi nhớ.
Ðôi khi, một diễn viên không trình diễn đúng như trong kịch bản.
Trường hợp ngoại lệ này xảy ra nhiều lần vì sự kích động của khán giả hay chính
người đô vật cảm thấy hăng say quá mức. Tuy nhiên, đại đa số hành động trong đô
vật chuyên nghiệp được soạn trước, và kết quả được đưa ra trong giới hạn đã định
sẵn.
Dần dần, tính cách quyết định trước của trận đấu đô vật được ông
Tổng Giám Ðốc Vince McMahon của World Wrestling Entertaiment thú nhận công khai,
đô vật là giải trí chứ không phải là thật sự giao đấu. Sự tiết lộ công khai này
làm cho cộng đồng đô vật có các phản ứng khác nhau. Người thì cho là không nên
nói, kẻ lại cho rằng chuyện này cả thế giới đều biết, và một số, thấy sự thật
này làm mất đi tính cách hào hứng của đô vật chuyên nghiệp.
Trong các
trận đấu, diễn viên là một phần của câu chuyện dài. Có 2 phe, một gọi là đô vật
đánh sạch (good guys), còn phe kia là đô vật đánh bẩn (heels). Người xem thường
thấy bực mình, la ó chửi rủa trọng tài vì luôn bênh đô vật đánh bẩn.
Tuy
nhiên, đây chỉ là màn kịch mà đạo diễn và người viết đưa ra.
Mặc dù tính
chất trình diễn cải lương của đô vật chuyên nghiệp, nhiều tiểu bang ở Hoa Kỳ vẫn
giám sát môn này như các môn thể thao khác. Thí dụ như, nhà New York State
Athletic Commission có thẩm quyền đưa ra luật lệ chi phối đô vật chuyên
nghiệp.
Bruiser Brody, một đô vật nổi tiếng vì thái độ bạo tàn cũng như
không làm theo “kịch bản.” Ngày 16 tháng 7 năm 1988, trước khi đấu trận với Dan
Spivey ở Puerto Rico, quản lý chương trình và cũng là một đô vật, tên Jose
Gonzalez nói với Bruiser Brody vào phòng tắm để nói chuyện thương mại. Chỉ sau
vài phút, hai tiếng la hét vang dội làm mọi người trong phòng thay đồ đều nghe.
Tony Atlas, một đô vật, chạy vào thì thấy Brody đang ôm bụng, và Gonzalez đang
cầm con dao. Mới đầu, Gonzalez bị buộc tội cố sát. Tuy nhiên, về sau được giảm
xuống thành ngộ sát. Tony Atlas từ chối làm nhân chứng ở tòa. Không có lời nói
của anh, công tố viện không kết tội Gonzalez được. Tháng 1 năm 1989, Gonzalez
được miễn tố và nhấn mạnh vào chuyện anh phải tự vệ. Carlos Colon tố Brody làm
nhiều điều không đúng. Vài phút trước khi vụ giết người xảy ra, Colon nói chuyện
với Gonzalez và biết ý định của Gonzalez khi “nói chuyện thương mại” với
Brody.
Từ năm 1921, Liên Hiệp Những Kiểu Mẫu Ðô Vật Quốc Tế
(International Federation of Associated Wrestling Styles - FILA) đặt ra quy luật
cho đô vật chuyên nghiệp cũng như tài tử. Ngày nay, đô vật là môn thể thao quốc
gia ở Nga, Ba Tư, Thổ Nhĩ Kỳ, Mông Cổ, Azerbaijan, Gambia và Hoa Kỳ.
Theo
FILA, hiện nay có 5 kiểu đô vật thịnh hành khắp nơi trên thế giới. Greco-Roman
là môn thể thao Olympic, theo luật quốc tế, cấm nắm đối thủ dưới đai thắt lưng.
Ðô vật Greco-Roman nổi tiếng là Alexander Karelin người Nga. Anh ta đạt được huy
chương Vàng 3 lần vào năm 1988, 1992 và 1996 luôn cả một huy chương bạc vào năm
2000 ở Olympic Games.
Freestyle Wrestling cũng là môn thể thao dành cho
cả phái nam và nữ ở Olympic. Kiểu này cho phép dùng chân của đối thủ để tấn công
và tự vệ.
Grappling là kiểu đô vật không cho phép đấm đá, mà chỉ dùng
những thế khóa tay, khóa chân như Sambo và Judo.
Beach Wrestling là hình
thức đô vật nam hoặc nữ trình diễn trong vòng tròn đường kính 20 feet, bên trong
là cát và chỉ có hai loại: Nhẹ và Nặng cân. Ðô vật mang bộ đồ tắm, chứ không mặc
y phục đô vật. Mục đích là vật đối thủ của mình xuống đất, đè lên người hoặc đẩy
ra khỏi vòng tròn.
Mixed Martial Art (MMA) hay là Võ Tự Do phối hợp mọi
hình thức võ nghệ: Nắm tay, chân, khóa cổ, đấm đá,... Ðây là kiểu chiến đấu rất
thực tiễn, an toàn và hoàn hảo, rất thích ứng trong việc tự vệ cho quân nhân,
cảnh sát cũng như nhân viên an ninh.
Hai võ sư Việt Nam nổi tiếng về môn
này ở Mỹ là Nam Phan và Cung Lê. Thành tích mà Nam Phan đạt được trong 29 trận
đánh MMA là thắng 18 và thua 11. Còn Cung Lê trong 11 trận MMA thắng 9 trận. Về
Kickboxing, Cung Lê đạt thành tích vẻ vang là trong 17 trận thắng cả 17
trận.
Nam Phan sanh ngày 13 tháng 3 năm 1983 ở Westminster, California,
nặng 145lbs và cao 5 ft 6 inch. Nam học Taekwondo từ lúc 4 tuổi. Năm 16 tuổi, đã
có đai đen đệ nhị đẳng Quyền Ðạo và Karate. Năm sau, Nam học Jiu-jitsu. Năm
2005, Nam Phan thiết lập Ma Du Entertainment, một thương mại, nhằm bành trướng
và ủng hộ các võ sĩ MMA. Là một võ sĩ quyền anh chuyên nghiệp, Nam đạt kỷ lục
thắng 3 thua 1.
Trận thắng vẻ vang nhất của Nam mới đây vào ngày 4 tháng
8 năm 2012 với đối thủ Cole Miller. Ngày 16 tháng 2 năm 2007, Nam đánh bại Saad
Awad ở Los Angeles. Người viết có tham dự cùng với anh Lý Hoàng Tùng - Chủ Tịch
Tổng Hội Phát Triển Võ Thuật Thế Giới, Giáo Sư Hà Huyền Thanh, Võ Sư Kiều Công
Lang và Võ Sư Huỳnh Ðức Nhiệm. Ngoài ra, còn có anh Ðỗ Trung, Luật Sư Huỳnh Tuấn
Kiệt, Kimberly Phạm - Chủ bút tạp chí Non Sông cùng nhiều ủng hộ viên. Hai năm
sau, ở Tokyo, Nam hạ đo ván Hideki Kadowaki vào phút thứ 3''9 giây ngay trong
hiệp đầu băng TKO (Technical Knokout).
Nam là một ủy viên trong Tổng Hội
Phát Triển Võ Thuật Thế Giới có trên 2,000 hội viên trên 67 quốc gia. Website
của Nam là http://www.iamnam.com.
Cung Lê
sanh ngày 25 tháng 5 năm 1972 tại Saigon. Năm 1975, vào ngày 27 tháng 4, Cung Lê
rời Saigon với thân mẫu Anne bằng trực thăng. Ðến San Jose, California, Cung Lê
thấy họ kỳ thị và bắt nạt mình, nên mẹ Cung Lê dẫn cậu bé đi học Taekwondo vào
lúc 10 tuổi theo ước nguyện của anh. Cung đã chuyên tâm học các môn Kuntao,
Sambo và là võ sĩ kickboxer chuyên nghiệp chưa thua một trận nào (17
thắng).
Cung là vô địch thế giới về kickboxing 3 lần, và cũng là võ sư
huấn luyện đội của mình với thành tích của đội là 11 thắng 0 thua.
Ngày
23 tháng 3 năm 2008, Cung đánh bại võ sĩ nổi danh MMA Frank Shamrock, lấy đai vô
địch Strikeforce Middleweight. Ngày 17 tháng 9 năm 2009, CEO Scott Coker của
Strikeforce loan báo Cung bỏ đai vô địch của mình sau khi được nhận đóng phim
cho một hãng lớn.
Tôi hỏi Cung, tại sao trước trận đánh, anh thường lắp
bắp miệng rồi làm dấu thánh giá, “Anh cầu nguyện phải không”? Anh nói, không
phải là cầu nguyện, mà là nói chuyện với Thượng Ðế. Vài võ sĩ tôi biết, trước
trận đánh, thường vào nhà thờ hay chùa để cầu nguyện.
Mười một tháng, kể
từ trận đấu cuối cùng, Cung trở lại võ đài để đấu với Scott Smith ngày 19 tháng
12 năm 2009. Lần đầu tiên bị thua vì TKO trong hiệp 3 lúc 3''25 giây. Ngay sau
khi bị thua, Cung xin tái đấu. Ngày 26 tháng 6 năm 2010 tại San Jose vào hiệp 2
lúc 1 phút 46 giây, Cung thắng, bằng TKO đá xoáy hậu và đấm (spinning back kick
and punches).
Nguyễn Kinh Doanh
(Viết nhân dịp Ðại Hội Võ Thuật Quốc Tế kỳ II cuối tuần
này)
Mã an toàn:
Nghệ sĩ Nhã Thy cùng các nghệ sĩ trẻ tâm huyết với nghệ thuật cải lương truyền thống đã và đang tiếp tục ra sức gìn giữ, phát huy, lan tỏa các giá trị nghệ thuật quý giá của sân khấu cải lương trong đời sống hiện đại.
Ý kiến bạn đọc