Đăng lúc: Chủ nhật - 26/03/2017 21:07
- Đã xem: 3458
Từ Dung
Trong cuộc đời tham gia sinh hoạt đờn ca tài tử hơn nửa thế kỷ, ngoài bản thân có biết bao nhiêu là kỷ niệm buồn vui, thì tôi cũng nghe thấy nhiều chuyện ngộ nghĩnh, không kém ly kỳ.
Hình chụp năm 1964. Ðại Tướng Dương Văn Minh, chủ tịch Hội Ðồng Quân Nhân Cách Mạng, gặp gỡ báo chí. Ngồi bìa bên phải là nhà báo Trần Tấn Quốc, người sáng lập giải Thanh Tâm cải lương. (Hình: Ngành Mai sưu tập)
Ngày nọ vào khoảng gần cuối thập niên 1960, tôi có một chuyện khó quên khi tham gia trong nhóm đờn ca tài tử ở gần ngã tư Trung Chánh, đường đi Bà Ðiểm, Hóc Môn, Sài Gòn. Cũng cần nói thêm rằng thời này thường hay có những cuộc bố ráp thanh niên trốn quân dịch.
Trong nhóm đờn ca tài tử hôm ấy khoảng hơn 10 người, trong đó có hai giai nhân tài tử khá đẹp – ưu điểm trời cho của các cô gái 18 thôn vườn trầu. Các cô sinh ra và lớn lên vùng Bà Ðiểm, Hóc Môn, công việc thường ngày là chăm sóc đám trầu mát rượi, cũng như nước giếng ở đây không có phèn, nên làn da cô nào cũng mịn màng, trắng trẻo.
Riêng hai cô tài tử tham gia đờn ca hôm bữa đó lại ca rất hay, nên dễ gây sự chú ý cho nhiều người. Khán giả cũng khoảng chừng ấy, quây quần trước sân nhà của một trong hai cô gái có tên là Ánh. Trong lúc mọi người đang say mê thả hồn theo tiếng đàn giọng hát, thì bỗng một cuộc bố ráp bắt quân dịch diễn ra. Cả nhóm nhanh chóng bị bao vây để lần lượt được xét giấy tờ.
Viên cảnh sát hỏi một thanh niên nọ tuổi khoảng ngoài 20: “Anh cho coi giấy hợp lệ quân dịch.” Người thanh niên lắc đầu: “Không có.”
“Tại sao không có? Nếu không thì phải đi lính,” viên cảnh sát nói. “Ðại Tướng Dương Văn Minh mà còn không có giấy hợp lệ quân dịch, huống hồ gì tôi, sức mấy mà có chớ!” người thanh niên nói.
Rồi người thanh niên móc trong người ra tờ báo đăng tin hồ sơ ứng cử tổng thống của Ðại Tướng Dương Văn Minh bị bác, do thiếu giấy hợp lệ quân dịch (lúc ấy đại tướng ở Thái Lan thì đâu có giấy hợp lệ quân dịch của Nha Ðộng Viên cấp).
Ðưa tờ báo cho cảnh sát, anh nói: “Tôi đâu nói giỡn, báo đăng đàng hoàng mà.”
Cả nhóm đờn ca tài tử và khán giả cười rộ lên, khiến viên cảnh sát hơi thẹn, vội nói tiếp vấn đề khác: “Vậy anh cho coi thẻ căn cước.”
“Tôi không có thẻ căn cước,” anh nói. “Ai lại không có thẻ căn cước, tại sao?” viên cảnh sát hỏi.
“Bị lấy mất hơn cả năm nay rồi,” anh đáp. “Vậy chớ trong người anh có giấy gì?” viên cảnh sát hỏi tiếp.
Người thanh niên từ từ chậm rãi móc bóp lấy thẻ quân nhân ghi rõ cấp bậc chuẩn úy kèm chứng chỉ tại ngũ đưa ra. Xem xong, viên cảnh sát đổi sắc mặt làm vui, trịnh trọng trả lại và nói: “Vậy mà nãy giờ chuẩn úy không nói rõ để mất thì giờ.” Anh nói: “Bởi vì anh hỏi giấy hợp lệ quân dịch chớ đâu hỏi thẻ quân nhân.”
Thế là câu chuyện dừng lại tại đây, và họ cũng không hỏi thêm giấy tờ của ai nữa. Sau khi nhóm tuần tra rời khỏi, mọi người vui vẻ cười nói một hồi lâu rồi mới trở lại tiếp tục đờn ca.
Có điều là người thanh niên đã năm bảy lần đến đây tham gia đờn ca tài tử, anh mặc thường phục lại chẳng bao giờ nói về mình, nên không ai biết anh là ai, nghề nghiệp gì.
Sau đó, bà con biết anh là người gốc miền Tây, tỉnh An Giang, trong hạn tuổi tổng động viên, ra trường Sĩ Quan Thủ Ðức về làm huấn luyện viên Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung được vài tháng. Vốn có máu tài tử, nên ngoài giờ làm việc anh đến đây cùng tham gia ca hát cho đỡ nhớ quê nhà.
Riêng một cô tài tử có tên Ánh, có lẽ cảm phục cái tính hơi “gàn” của anh, cô biểu lộ cảm tình bằng cách đến gần bên mời ly trà và mời ca chung bài “Lan và Ðiệp.”
Kể từ hôm ấy, hai người thường hay ca chung, trao đổi bài ca, thay vì trước đó họ chẳng nói với nhau gì cả. Ðược bà con vùng Bà Ðiểm mai mối, thúc giục, vài tháng sau, trước ngày anh được lệnh thuyên chuyển đi vùng Cao Nguyên Trung Phần thì đám cưới được cử hành, dân tài tử được mời rất đông, ca hát thâu đêm suốt sáng.
Thế là anh chuẩn úy đất Long Xuyên và cô gái Bà Ðiểm lên đường đi đến vùng đất xa lạ, giai nhân tài tử đồng hành chung bước trên đoạn đường đời, cùng sánh vai nhau trên bước đường nghệ thuật. Nhờ ham thích đờn ca tài tử, một chàng sĩ quan trẻ tuổi mới ra trường nên duyên chồng vợ với một giai nhân 18 thôn vườn trầu.
Thời gian sau tôi có dịp về Ban Mê Thuột, đến địa điểm sinh hoạt đờn ca tài tử thì bất ngờ gặp đôi uyên ương cũng đến đây tham gia. Gặp lại tôi, cả hai mừng rỡ nhắc chuyện đờn ca ở Bà Ðiểm ngày nào, và tôi cũng không quên nhắc lại chuyện Ðại Tướng Dương Văn Minh không có giấy hợp lệ quân dịch, khiến cho nhóm tài tử ở đây cười rần lên…
Ngành Mai
Tinh thần tài tử trong lần họp mặt đờn ca
Từ trái, bà Từ Dung, bà Trương Thị Yến, bà Hồng Châu, nhạc sĩ Lê Khiêm trong buổi họp mặt đờn ca tài tử. (Hình: Quốc Dũng/Người Việt)
Ðờn ca tài tử trong lần họp mặt thứ 14 vào chiều Thứ Năm, 16 Tháng Ba, tại phòng sinh hoạt nhật báo Người Việt, Westminster, có nhiều giai nhân tài tử xuất hiện, tạo nên bầu không khí khá vui tươi, và là niềm khích lệ cho ban tổ chức, vì đây là buổi họp mặt coi như đông đảo nhất.
Nhạc sĩ Huỳnh Châu lần đầu đến tham gia, tức thì nhạc sĩ Lê Khiêm đang đờn cây lục huyền cầm đã vui vẻ nhường cây đờn lại, và ông được ban tổ chức mời đờn độc chiếc cây hạ huy cầm.
Nhạc sĩ Lê Khiêm với ngón đờn độc đáo đã bắt đầu đờn bản “Trăng Thu Dạ Khúc” trước khi chuyển sang vọng cổ, và khi vừa dứt bản thì bà con vỗ tay hoan nghênh nhiệt liệt. Riêng Huỳnh Châu, do nhiều người ca quá, nhạc sĩ đã đờn liên tục không nghỉ tay.
Nhạc sĩ Lê Khiêm và Huỳnh Châu đã thể hiện “tinh thần tài tử,” đây là ưu điểm của đờn ca tài tử mà người đời luôn nhắc nhở đối với mọi người tham gia. Bởi vì khi đến với đờn ca tài tử thì mọi người như nhau, cùng nhau sinh hoạt.
Ở đờn ca tài tử thì xưa nay người đờn ca tài tử không hề phân biệt người này ca hay, người kia đờn giỏi, không phân biệt thành phần đẳng cấp trong xã hội, cũng không phân biệt nam, phụ, lão, ấu hay sang hèn, ai có tình thần đến với đờn ca tài tử thì được, trước lạ sau quen rồi dần dần đi tới chỗ thân thiện.
Về phía khán giả, kỳ này có hai người từ Los Angeles đến tham dự, nói rằng nhờ đọc báo Người Việt nên biết hôm nay có đờn ca lúc 6 giờ chiều. Hai vị đến sớm và đã có mặt luôn đến hơn 9 giờ, tức đến giờ tan cuộc mới ra về.
Ðiều cần nói thêm rằng nhạc tài tử khác xa với nhạc cải lương, và không ít người chỉ muốn nghe nhạc tài tử mà thôi, chớ hiếm khi vào rạp để rồi phải nghe nhạc cải lương, mà theo họ thì nó đã biến thể về phong cách lẫn âm điệu.
Từ lâu nay đa số những người hâm mộ cổ nhạc, thích nghe ca vọng cổ, đã vô tình hiểu rằng đờn ca tài tử và hát cải lương giống nhau. Thật vậy, khi người ta đi coi cải lương, nghe đào kép ca vọng cổ (vì bản vọng cổ không thể thiếu trong tuồng cải lương), ít ai chú ý rằng ca vọng cổ trong tuồng khác với ca vọng cổ ở các nhóm đờn ca tài tử.
Nói một cách rõ ràng hơn, phong cách đờn ca tài tử mang tính cách nhạc thính phòng, là lối chơi tao nhã, người tham gia đờn cũng như ca đều tập trung vào âm điệu trầm bổng nhặt khoan. Ca tài tử là ca cho đồng hội đồng thuyền, là tri âm tri kỷ, giao cảm với người nghe. Người nhập cuộc với tâm hồn hòa nhập, hiểu nhau, thích nhau, do đó mà có những buổi đờn ca tài tử kéo dài thâu đêm suốt sáng.
Còn phong cách ca cải lương thể hiện kịch tính, đi đôi với hành động, phục vụ cho diễn xuất, do đó hai phong cách hoàn toàn khác nhau.
Do bản chất người tài tử là “tri âm tri kỷ,” rất dễ gần gũi với công chúng, ai đó có năng khiếu, tinh thần đến với đờn ca tài tử là được. Ðờn ca tài tử không đòi hỏi phải có tiền bạc mới tham gia, tiệc trà hay rượu ai có gì cứ mang ra thưởng thức chung, không bắt buộc ai cả, chẳng hạn như kỳ họp mặt thứ 14 vừa rồi, khi tàn cuộc thì giai nhân tài tử Diễm Ngọc đã sẵn sàng một thùng chè lạnh, múc cho mỗi người một chén trước khi ra về. Việc tuy nhỏ nhưng đã thể hiện nét độc đáo của đờn ca tài tử vậy.
Các ban đờn ca tài tử được mời đờn ca giúp vui cho đám cưới, họ không hề ra giá, gia chủ muốn thưởng bao nhiêu tùy ý, mà không có cũng chẳng sao, không ai phàn nàn. Còn ca cải lương thì phân biệt hẳn hòi, đào nhì kép ba không thể ngang hàng với đào kép chánh. Ca cải lương thì người nghe, tức khán giả phải mua vé, người ca trong cải lương thì phải ra tiền họ mới ca, và phải trả đúng số tiền mà họ ra giá. Tóm lại tuy cũng xuất thân từ đờn ca tài tử, nhưng sang qua cải lương thì biến thể, biến chất từ phong cách, lời ca cho đến cách phục vụ.
Cách đây hơn ba năm, UNESCO công nhận đờn ca tài tử là di sản văn hóa phi vật thể đại diện cho nhân loại. Trước danh dự hiếm có này, Hội Cổ Nhạc Miền Nam Việt Nam Hải Ngoại đã đứng ra tổ chức, cố gắng duy trì tinh thần đờn ca tài tử đã có từ xưa nay.
Nghệ sĩ Nhã Thy cùng các nghệ sĩ trẻ tâm huyết với nghệ thuật cải lương truyền thống đã và đang tiếp tục ra sức gìn giữ, phát huy, lan tỏa các giá trị nghệ thuật quý giá của sân khấu cải lương trong đời sống hiện đại.
CLVNCOM .-- Bạn đọc, khán giả, các nghệ sĩ và tất cả thành viên của cailuongvietnam.com vẫn không quên nghệ sĩ Linh Cường vì ông luôn có mặt trong tất cả nhung buổi từ thiện hay giao lưu cùa trang web CLVNCOM hàng năm vào dịp lễ Tết tại Khu Dưỡng Lão Nghê Sĩ , đình Nhơn Hoà...vv.... . Không những góp công góp sức góp của mà nghệ sĩ Linh Cưởng vẫn luôn cung nghệ sĩ Xuân Lan và chị Việt Hồng tham gia phẩn văn nghệ giúp vui nữa. Những hình ảnh đều có trong diễn dàn của website CLVNCOM vốn là SÂN CHƠI DÀNH CHO KHÁN GIẢ đã ngót 20 năm nay!
Dưới đây đây là bài viết của Soan Giả Nguyễn Phương nói về anh : NS LINH CƯỜNG
.
Sách "Tìm hiểu âm nhạc tài tử và cải lương vọng cổ - Ghita phím lõm" vừa ra mắt công chúng của nhạc sĩ Kiều Tấn là một tư liệu quý về tân nhạc, cổ nhạc và đờn ca tài tử (ĐCTT).
Trong đời nghệ sĩ, một lần được thế vai diễn của thần tượng chắc chắn sẽ là kỷ niệm khó quên trong sự nghiệp hóa thân với hàng trăm số phận. Nghệ sĩ Trung Dân đã có những khoảnh khắc đáng nhớ.
Buổi ra mắt MV như một lời tâm sự tận đáy lòng của người nghệ sĩ trước những hoàn cảnh ly hôn, ảnh hưởng lớn đến con cái mà NSƯT Kim Tiểu Long muốn nhấn mạnh.
Làm sao nói hết đuợc, làm sao đo đuợc sự phát triển , nổ lực của trang web trong 20 năm , làm sao thấu hiểu hết đuợc những công việc thầm lặng của Admin, ban điều hành và hàng nghìn thành viên tâm huyết của web cailuongvietnam.com.
Đến chúc mừng bạn thân Bạch Tuyết ra mắt Học viện cải lương, nghệ sĩ Diệu Hiền tiết lộ từ lâu bà muốn nói rằng bà hãnh diện khi có người bạn như Bạch Tuyết.
Ngày Cá tháng Tư được biết đến là ngày mọi người có thể mang lại tiếng cười sảng khoái cho nhau, có thể thỏa thích nói dối hay lừa mọi người theo kiểu trò đùa vô hại mà không bị chỉ trích, trách mắng.
Thông tin này khiến nhiều nghệ sĩ là đồng nghiệp của ông bầu Phước Sang quan tâm. Bởi, ngoài tài năng diễn xuất ông còn là người sáng lập nhóm hài “Tuổi đôi mươi” và sân khấu kịch Sài Gòn.
Tại chương trình 'Người kể chuyện đời', nghệ sĩ cải lương Bích Hạnh có những trải lòng về chặng đường hoạt động nghệ thuật và cuộc sống ở tuổi ngoài 70.
Nỗ lực tạo thêm nhiều hạt nhân nòng cốt đẩy mạnh các hoạt động văn hóa nghệ thuật, trong đó có nghệ thuật đờn ca tài tử và cải lương, Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang đã tạo được uy tín trong việc truyền lửa đam mê cho giới trẻ.
Hôm nay :
11406
Tháng hiện tại
: 80124
Tổng lượt truy cập : 79057239
Ý kiến bạn đọc