Cải lương vẫn có thể hấp dẫn
Vở cải lương "Nợ non sông" vừa ra mắt công chúng là tác phẩm sân khấu đầu tiên mạnh dạn đề cập tới một nghi án lịch sử về vị quan đại thần của triều đại phong kiến cuối cùng ở Việt Nam. Vượt qua được "cái ngưỡng" của sự băn khoăn về nhân vật Đại thần Phan Thanh Giản, tập thể Nhà hát Cải lương Hà Nội giới thiệu vở diễn với nhiều tình tiết hấp dẫn.
Một cảnh trong vở “Nợ non sông” của
Nhà hát Cải lương Hà Nội.Ảnh: Đức TriếtQuan Thượng thư
họ Phan lãnh trách nhiệm đi sứ để giải quyết tình trạng căng thẳng hiện thời,
khi nước nhà ở vào tình trạng khó khăn, thực lực yếu ớt lại phải đối chọi với
một quốc gia hùng mạnh. Việc cương quyết chống giặc hay cố hòa hoãn bằng mọi
cách trở thành cuộc đấu tranh quyết liệt giữa hai phe trong triều đình nhà
Nguyễn.
Phan Thượng thư là người đứng đầu phe kiên quyết chống chủ trương
"cầu hòa", vậy mà ông đã ký vào bản Hòa ước, dâng 3 tỉnh cho người Pháp để rồi
về nước, bị vua kết tội làm nhục quốc thể, bị người đời rẻ khinh vì mắc tội dâng
đất tổ tiên cho ngoại bang. Không chỉ cả gia đình ông gặp nạn, mà ngay cả người
con gái từng đính ước với con trai của Phan Thượng thư cũng lâm vào cảnh khốn
đốn. Điều gì thực sự đã diễn ra đằng sau chữ ký tai họa của vị Thượng thư? Hiểu
thế, biết thời, lựa theo người hay chính mình trở thành nạn nhân của tư tưởng
trung quân mù quáng? Tất cả những câu hỏi đó đã trở thành ẩn số bí mật trong một
giai đoạn lịch sử nhiều biến động mà vở diễn "Nợ non sông" đã nỗ lực lý
giải.
Mang màu sắc một vở bi kịch, khi nhân vật chính gặp nhiều ẩn ức,
đến chết vẫn chưa được minh oan… nhưng người sáng tạo không để màu sắc đau
thương trùm lấp. Với cách làm cải lương hiện đại, mà nhiều nhà nghiên cứu cho
rằng chính đề tài lịch sử đã làm cho cải lương bớt đi tính sướt mướt, đạo diễn
và tác giả đã đồng thuận để cùng sáng tạo một vở diễn khiến khán giả có thể khóc
cười cùng nghệ sĩ. Tiêu biểu như màn cống nạp, hối lộ để xin giảm tội cho người
thân, hay triết luận về nhân tình thế thái của người gác ngục… Bên cạnh đó,
nhiều ẩn ức của nhân vật, những tâm sự ai oán của phu nhân quan Thượng thư - một
phụ nữ có văn hóa, biết đối nhân xử thế… cùng lời trần tình về hoàn cảnh mà
chồng bà mắc nạn đã lấy được nước mắt người xem. Ê kíp dựng vở khá cao tay khi
để nhà vua, sau khi được Hoàng thái hậu chỉ rõ những điều nên làm, đích thân vào
nhà ngục, nhận tội trước Phan Thượng thư, đẩy vở diễn lên cao một
bước.
Tuy trong đêm tổng duyệt còn nhiều màn, cảnh phải chỉnh sửa, ở phần
mỹ thuật và nhất là sáng tác âm nhạc còn nhiều trường đoạn chưa tốt. Song, với
sự vững nghề của thế hệ diễn viên như Thanh Hương, Quang Tuấn, Trọng Nguyên… đây
là vở cải lương có nhiều điểm mới, hấp dẫn.
Cũng qua sự kiện ra mắt công
chúng bản diễn đầu tiên của sân khấu về Đại thần Phan Thanh Giản, người làm công
tác nghiên cứu văn học nghệ thuật có thêm cơ sở để luận bàn về thực tiễn sáng
tác đề tài lịch sử - một đề tài còn nhiều khoảng trống và cũng đầy thách thức
với người nghệ sĩ hiện nay.
Bảo Ngọc
Ý kiến bạn đọc