Cuộc đời Trần Nhân Tông được tái hiện trên sân khấu tuồng

Chọn giai đoạn lịch sử Đại Việt chống quân Nguyên Mông lần hai làm bối cảnh, vở tuồng tái hiện một khúc hào hùng của dân tộc và xây dựng hình tượng vị vua anh minh, nhân nghĩa Trần Nhân Tông.

 

Tác phẩm mở ra với cảnh Thượng hoàng Trần Thánh Tông tranh luận với Trần Nhân Tông về việc vị vua trẻ có lòng hướng tới đạo Phật. Ngay sau đó, tin quân Nguyên Mông lấy cớ mượn đường đánh Chiêm Thành, kỳ thực là đem quân cướp Đại Việt được truyền tới.

 

Trước tình thế đất nước đứng bên họa xâm lăng, Trần Nhân Tông với tư tưởng "chính đạo phải nhập thế" lãnh đạo quân dân đứng lên đánh giặc. Ông coi việc đánh đuổi ngoại xâm là việc của toàn dân bởi vậy chủ trì hội nghị Bình Than lấy ý kiến quan quân, hội nghị Diên Hồng "trưng cầu dân ý" các vị bô lão cả nước. Vị vua của muôn dân lắng nghe từng lời, không ngần ngại ngồi bệt uống bát nước của con dân mang tới. 

 

Nhờ truyền được chí khí cho quan quân, có sự đồng tâm hiệp lực trong lòng dân, vua tôi nhà Trần đã chiến thắng quân Nguyên Mông hùng mạnh lúc bấy giờ. Tư tưởng nhân nghĩa của Trần Nhân Tông được khắc họa qua chi tiết ông cho chôn tướng giặc Toa Đô, bởi đây là một vị tướng lẫy lừng trong bao trận mạc.

 

Đất nước thái bình, Trần Nhân Tông thoái vị, nhường ngôi cho Anh Tông, rồi lui về làm Thái Thượng hoàng, chuyên tâm nghiên cứu Phật giáo. Ngài thành lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, căn dặn vua quan trị vì đất nước phải lấy dân làm gốc, lấy đạo Phật làm đạo của muôn dân.

 

Làm nên thành công của vở diễn là sự nhiệt huyết của các nghệ sĩ Nhà hát Tuồng Việt Nam. Trên sân khấu, nghệ sĩ Trần Long diễn suốt hai tiếng để cho ra chất nhân từ, anh minh của Phật hoàng.

 

Những đặc trưng của nghệ thuật tuồng thể hiện trong màn diễn của nhân vật Thoát Hoan. Các động tác như múa bê, xiên, lỉa, lăn được trình diễn nhuần nhuyễn. Tuy nhiên, những đoạn đậm chất tuồng như vậy không có nhiều trong vở.

 

Vì ít cảnh khắc họa nội tâm, điểm nhấn lại nằm ở những hội nghị, tinh thần đoàn kết chiến đấu với giặc ngoại xâm nên vở diễn mang cảm giác như một khúc ngợi ca chiến công. Sẽ tròn trịa hơn nếu tác phẩm khắc họa nội tâm của Trần Nhân Tông, nhằm sáng rõ hơn tính nhân từ, anh minh của vị vua.

 

Phật hoàng Trần Nhân Tông do Nhà hát Tuồng Việt Nam biểu diễn, theo kịch bản của Phạm Văn Quý, NSND Trần Ngọc Giàu đạo diễn. Tác phẩm thực hiện để kỷ niệm 707 năm ngày nhập niết bàn của Phật hoàng Trần Nhân Tông. 

 

Lam Thu