Đang truy cập : 93
•Máy chủ tìm kiếm : 7
•Khách viếng thăm : 86
Hôm nay : 12985
Tháng hiện tại : 1085182
Tổng lượt truy cập : 76900560
Trong đời nghệ sĩ, một lần được thế vai diễn của thần tượng chắc chắn sẽ là kỷ niệm khó quên trong sự nghiệp hóa thân với hàng trăm số phận. Nghệ sĩ Trung Dân đã có những khoảnh khắc đáng nhớ.
NSND Bạch Tuyết: Tiếng xưa còn vọng
“Ơi giáo ơi gươm, ơi trường thương, ơi đoản kiếm! Nghe đâu các ngươi đã cùng
Tiên Vương ta một thời xông trận... Ta muốn chiêu hồn các ngươi... Nhớ linh xưa
muôn đội thuyền bày, cờ bay, ngựa hí. Hai quân giáo chí gươm tuốt sáng ngời...Các
ngươi hãy cùng ta dàn hàng, hãy cùng ta xông tới...” (Thái hậu Dương Vân Nga -
soạn giả Trúc Đường - Hoa Phượng)
Đã hơn 30 năm vai diễn ăn vào máu thịt. Bà hầu như không cử động mà tôi nghe như
lớp lớp sóng dâng. Mắt và đài từ, nét mặt biểu cảm vô cùng tinh tế linh hoạt.
Không phấn son, không mũ mão, không áo xống hoàng hậu mà uy lực vững vàng, khí
sắc áp đảo.
Không có âm nhạc mà không gian xung quanh khuấy động. Không có giáo gươm mà sức
mạnh căm hờn tưởng có thể khiến kẻ thù phải cúi đầu khiếp sợ...
Vai diễn đỉnh cao
NSND Bạch Tuyết sinh năm 1945. Năm 1963 bà đoạt huy chương vàng giải Thanh Tâm.
Là diễn viên, đạo diễn và tiến sĩ nghệ thuật, bà từng rất thành công với vai cô
Lựu (trong vở Đời cô Lựu), Kiều Nguyệt Nga (Kiều Nguyệt Nga), Thúy Kiều (Kim Vân
Kiều)... những vai diễn tiêu biểu của sân khấu cải lương đã được nhiều thế hệ
nghệ sĩ tài danh thủ diễn. Nhưng bà đã luôn biết biến hóa riêng biệt độc đáo.
Trong đó không thể nào quên và vô cùng đậm nét chính là vai Dương Vân Nga (Thái
hậu Dương Vân Nga)
Thần thái uy phong, đó là Dương Vân Nga - Bạch Tuyết. Người đàn bà trẻ. U uẩn
buồn. Đầu đội tang chồng vai gánh nước non. Thù trong giặc ngoài rối ren bờ cõi.
Giữ cơ nghiệp của nhà Đinh hay giữ nước cho muôn nhà? Đánh hay lùi? Dâng long
bào hay đanh thép trả lời quân Tống? Làm một bậc mẫu nghi tròn trịa hay đứng
trước nguy cơ là dấu hỏi của muôn đời?
Bao nhiêu cơn bão của bà hoàng chỉ ở một lớp diễn này cũng đã đủ khi cuồng phong
dồn nén. Gươm giáo không hề vô tri bởi thấm máu và hồn thiêng sông núi.
Tiếng xưa còn vọng, lương tri không thể mù lòa. Đối diện với lịch sử con người
phải mang tâm thức của thời đại mình, và phải in dấu của mình lên thời đại đó.
Dương Vân Nga có thể xem là vai diễn đỉnh cao trong sự nghiệp của Bạch Tuyết.
Năm 1978, sau khi nghệ sĩ Thanh Nga mất, giữa lúc chiến tranh biên giới phía Bắc
đang diễn ra ác liệt, sân khấu cải lương đã xảy ra một việc chưa từng có khi
cùng lúc bảy đoàn nghệ thuật đồng loạt dựng vở Thái hậu Dương Vân Nga.
Theo nhận xét của giới chuyên nghiệp lúc đó, nếu Dương Vân Nga - Thanh Nga đĩnh
đạc, sang trọng và đôn hậu thì Dương Vân Nga - Bạch Tuyết sắc sảo, bản lĩnh và
thuyết phục.
Thanh Nga cho thấy một thái hậu nghiêm cẩn trị nước bằng chữ nhân sáng chói.
Bạch Tuyết xây dựng một bà hoàng kiêu hãnh, quả cảm, đủ sức mạnh tinh thần lèo
lái vận mệnh quốc gia.
Uy lực bừng bừng mà vẫn vô cùng nữ tính là điểm hấp dẫn trong diễn xuất của chị.
Lớp cúi đầu trước mẹ chồng, có vẻ u buồn nhẫn nhịn rất “nàng dâu”.
Bao nhiêu lời nặng nề cay nghiệt, bà hoàng trẻ để rơi những giọt nước mắt oan ức,
yếu mềm. Thói thường, với mẹ chồng, tội lỗi của đứa con dâu đã tăng lên gấp đôi,
huống chi con dâu hoàng hậu này đang nằm trong nghi án giao cả cơ đồ nhà chồng
cho người đàn ông khác họ.
Diễn xuất thật tinh tế mới ra được nàng dâu biết giữ phận, một nàng dâu thường
tình - song với tư chất cao quý, trầm tĩnh, khiến trong cảm thương còn bao hàm
cảm phục.
Lớp giao việc nước cho Lê Hoàn cũng rất hay. Vị tướng cúi đầu trước thái hậu và
bà tỏ rõ quyền uy. Nhưng trong thâm tâm, đó là người bà kính trọng, tin tưởng
đến tuyệt đối.
Trong giây phút hệ trọng giao phó vào tay Lê Hoàn vận mệnh của đất nước và cả
danh dự vô giá của chính mình, Bạch Tuyết ngoài sự cương quyết xác tín còn không
giấu nổi trái tim phụ nữ.
Sẽ không ai ngạc nhiên nếu Dương Vân Nga yêu Lê Hoàn. Tình yêu đó như thể thoáng
qua sân khấu, vô cùng kín đáo mà thấm thía qua làn mi chớp nhẹ, qua một phút ánh
nhìn đột nhiên mềm mại, khi người đàn bà bị thu phục bởi người đàn ông họ ước mơ...
“Muốn diễn cho ra thần khí của Dương Vân Nga, tôi phải lặn lội ra Bắc mấy lần để
nghiên cứu những chi tiết lịch sử, tìm đọc bức thư của nhà Tống gửi Dương Vân
Nga, một văn kiện ngoại giao đầy giọng xúc xiểm, miệt thị dân tộc mình, gọi dân
mình là “bọn An Nam bay”. Cùng đạo diễn Chi Lăng, chúng tôi đã lắng nghe âm nhạc
của vùng đất Hoa Lư, để thiết kế lại toàn bộ phần nhạc của vở. Những hoa văn
trên bộ hoàng bào cũng từ hoa văn khắc trong đền thờ vua Đinh - vua Lê. Phải
đứng trước ngã ba sông trên đền Thượng đền Hùng mới cảm được từng lời bài tế của
Dương Vân Nga, cảm được “hồn thiêng sông núi đang cuộn khói trầm luân...”. -
NSND Bạch Tuyết nhớ lại.
NSND Bạch Tuyết
Trộn tri thức vào thiên bẩm
Sống trên sân khấu, với Bạch Tuyết chắc chắn là cuộc sống hết mình. Cháy đến
từng sợi tóc và duyên dáng trong từng cử chỉ. Bà luôn quyến rũ. Nói theo cách
nhà nghề thì bà rất sáng sân khấu.
Bạch Tuyết không hẳn là một mỹ nhân. Nhưng đôi mắt nhỏ, gò má cao, khuôn miệng
không rõ nét lắm của bà chỉ cần trang điểm chút ít, không bao giờ cần quá đậm
hay quá vẽ vời đã lập tức tạo điểm nhấn.
Đúng ra khuôn mặt Bạch Tuyết đặc biệt. Và trên môi mắt mặn mà đó có tố chất ngôi
sao. Chả thế mà Thanh Nga lần đầu thấy Bạch Tuyết năm 14 tuổi đã nói: “Em đi hát
đi. Khuôn mặt em mà đi hát là nổi tiếng lắm đó”.
Giọng ca của Bạch Tuyết cũng khiến nhiều người ngạc nhiên. Vào thời điểm mà cải
lương có quá nhiều danh ca với chất giọng bẩm sinh tuyệt vời như Út Trà Ôn, Ngọc
Giàu, Út Bạch Lan, Thành Được... giọng của Bạch Tuyết vẫn có nét lạ.
Đó là chất giọng thổ kim vừa rõ vừa mơ màng vừa ngọt, trầm ấm ngân xa. Diễn xuất
chắc, thông minh và diễn trong ca nhuần nhuyễn - đều là bởi Bạch Tuyết biết dùng
cái thiên bẩm của mình một cách khéo léo nhất, dùng tất cả bản năng cùng tất cả
tri thức, biết trộn chúng một cách tự nhiên.
Người trong giới còn truyền miệng câu chuyện một đêm tại rạp Quốc Thanh 50 năm
trước, sau khi xem Bạch Tuyết diễn Xe cát biển Đông, soạn giả Hoa Phượng đã nói
với soạn giả Kiên Giang: “Bạch Tuyết là cải lương chi bảo, cô này có biệt tài
sáng tạo và thông minh, còn tiến xa nữa nếu diễn những vai khó hơn”. Vị soạn giả
tài năng đó chưa bao giờ lầm!
Diễn xuất thần, phiêu linh nhưng Bạch Tuyết tự nhận mình là người thực tế, bởi
bà mồ côi mẹ từ nhỏ, cha lấy vợ khác. Cái gì chưa rờ đụng được thì bà chưa nghĩ
tới. Cái gì chưa học kỹ thì bà chưa làm.
Trên đường đời bà ít khi thất bại. Trừ khi trong nghệ thuật bà sẵn sàng làm mới
ở những chỗ ít ai dám làm - như cái đợt bà dấn thân làm cải lương thể nghiệm.
Người ta thường thấy Bạch Tuyết rất ung dung, như thể sinh ra trên nhung lụa và
mỗi bước đi chỉ toàn những hoa hồng. Bà - có lẽ không thể gọi là bất hạnh, nhưng
với riêng mình bà cũng từng hơn một lần đối diện với khoảng trống mênh mông -
đến có một lúc “làm biếng sống” và toan từ giã cuộc đời.
Cũng như ngay từ đầu bà đã biết một năm chỉ có ba tháng mùa xuân để dưỡng thần,
để sống và để gánh chín tháng còn lại. Và nghệ thuật, có thể có thành công liên
tiếp nhưng không có đỉnh cao mãi mãi. Khi thời gian đã hết thì phải can đảm lắm
mới có thể quay lưng, để chung thủy với đỉnh cao và để không phụ lòng khán giả.
Năm 2001, 56 tuổi, bà lần đầu tiên làm thầy. Ở Trường cao đẳng Văn hóa nghệ
thuật và Đại học Sân khấu - điện ảnh TP.HCM, bà lại hồi hộp, phấn khích, duyên
dáng và nghiêm cẩn với từng động tác vũ đạo, từng lời ca ánh mắt chăm chút cho
từng học trò.
Bà mang cả tình yêu sân khấu 50 năm, cộng với vô vàn những gì quý giá thu lượm
được từ các bậc tiền bối, từ đồng nghiệp, từ nghiên cứu sách vở... truyền hết,
rút ruột từng ngày...
Tình yêu trôi qua kẽ tay
Mã an toàn:
Trong đời nghệ sĩ, một lần được thế vai diễn của thần tượng chắc chắn sẽ là kỷ niệm khó quên trong sự nghiệp hóa thân với hàng trăm số phận. Nghệ sĩ Trung Dân đã có những khoảnh khắc đáng nhớ.
Ý kiến bạn đọc