Đang truy cập : 99
•Máy chủ tìm kiếm : 1
•Khách viếng thăm : 98
Hôm nay : 20694
Tháng hiện tại : 1092891
Tổng lượt truy cập : 76908269
Trong đời nghệ sĩ, một lần được thế vai diễn của thần tượng chắc chắn sẽ là kỷ niệm khó quên trong sự nghiệp hóa thân với hàng trăm số phận. Nghệ sĩ Trung Dân đã có những khoảnh khắc đáng nhớ.
Danh cầm NSƯT VĂN GIỎI: SỰ SÁNG TẠO KHÔNG NGỪNG
Hiện nay, bất cứ ai biết đờn ghi- ta
phím lõm đều đờn theo quĩ đạo của Văn Vĩ, nghĩa là sự sáng tạo của ông đã trở
thành kinh điển, chuẩn mực trong kỹ thuật đỉnh cao đờn ghi- ta phím lõm. Tuy
ngày nay có sự sáng tạo, biến đổi rất nhiều trong cách đờn, nhưng vẫn chưa
thoát ra khỏi những gì ông để lại. Không
được trực tiếp làm học trò Văn Vĩ, chỉ nghe từ băng dĩa, từ đài phát thanh,Văn
Giỏi đã học lóm, đờn theo chữ đờn của Văn Vĩ, khi còn là cậu thiếu niên 12, 13
tuổi ở làng quê Ba Dừa. Từ đó, hay cho đến khi thành danh, Văn Giỏi luôn coi
Văn Vĩ là thầy của mình. Lúc sanh tiền Văn Vĩ rất yêu mến Văn Giỏi, coi Văn Giỏi
là người kế vị mình sau này.
NSƯT Văn Giỏi tên thật là Trần Văn Giỏi,
tuổi thật sanh năm 1944, tuổi giấy đề
năm 1947, tại xã Long Trung, Huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang. Nơi ông ở
còn có tên là chợ Ba Dừa, một địa danh nổi tiếng, lớn lên trong một gia đình,
hai bên nội ngoại đều đờn rất giỏi, ba ông có ngón đờn cò rất hay. Còn ông thì
học đờn với anh tư Vỹ là học trò của người cậu thứ 3, sau đó ông học thêm với
người cậu thứ 8. Người thầy dạy bài bản lớn cho ông là ông Sáu Hoanh. Mười hai
tuổi đã đờn rành 6 câu và một số bản nhỏ, mười bảy tuổi thành thạo hai mươi bài
bản tổ. Hai mươi hai tuổi lên Sài Gòn lập nghiệp, hai mươi bốn tuổi được nhạc
sĩ Hai Thơm giới thiệu vào đờn cho hãng dĩa Continental, dĩa hát đầu tiên ông đờn
là Mùa Sao Sáng do Mộng Tuyền ca. Còn ở hãng dĩa Việt Nam, đã hát đầu tiên ông
đờn là bài Tha La Xóm Đạo. Thuở nhỏ Văn Giỏi không bị mù, hằng ngày đi làm ông
vẫn chạy xe gắn máy bình thường. Sau này, mắt ông bị bệnh, tuy có thể chữa khỏi
nhưng ông để cho mù luôn vì không muốn bị bắt đi quân dịch. Tuy được gia đình dạy
đờn rất căn cơ, nhưng ông vẫn mê nhất là Đệ Nhất Danh Cầm Văn Vĩ. Thời ấy rất
nhiều người đờn ghi- ta phím lõm hay như Hoàng Ân, Hoàng Thành, Phụng Hoàng, Hữu
Hạnh… Nhưng ông chọn đi theo phong cách đờn của Văn Vĩ. Bản tánh hiền lành,
khiêm tốn, ham học hỏi chỉ một thời
gian, Văn Giỏi đã chiếm được cảm tình của những bậc danh cầm như Năm Cơ, Văn
Vĩ. Sau khi Văn Vĩ tách ra không đờn cho hãng dĩa Việt Nam, cô Sáu Liên là chủ
hãng dĩa đã hỏi ý kiến danh cầm Năm Cơ, trong số các tay đờn ghi- ta phím lõm ở
Sài Gòn, ai là người có thể đờn thay cho Văn Vĩ ở hãng dĩa Việt Nam, ông Năm Cơ
đã nói: “Chỉ có thằng Giỏi mới thế được thằng Vĩ thôi”, (Ông Năm Cơ thường gọi
ông Văn Vĩ bằng thằng, xưng danh ấy ông chỉ dành cho những người thân nhất, những
đàn em bạn bè chí cốt nhất). Thật ra thì cô Sáu Liên đã mời Văn Giỏi về đờn ở
hãng dĩa Việt Nam một vài lần, trong lòng cô đã chọn, cô hỏi ý ông Năm Cơ là để
khẳng định ý nghĩ lăng xê Văn Giỏi lên. Thời đó, Văn Vĩ như một ông vua, tên
ông không có trên bìa dĩa cũng ảnh hưởng tới doanh thu. Đờn thay cho một ông
vua đờn, chuyện không hề đơn giản, ban đầu
Văn Giỏi cố sao cho giống chữ đờn Văn Vĩ để được người nghe chấp nhận,
khi đã quen rồi ông dần dần sáng tạo thêm những kỹ năng riêng của mình để dần
dà hình thành phong cách riêng của mình, trở thành một danh cầm trẻ được yêu
thích, chỉ đứng sau Văn Vĩ. Từ trước cho đến năm 1980, các tay đờn ghi- ta phím
lõm, kể cả Văn Vĩ vẫn quen đờn dây ba bọc, Văn Giỏi nghiên cứu thấy dây ba bọc dày, không nhấn được
chữ xang cho hay, ông đã thay thế bằng dây ba trần rồi đờn thử trên đài phát thanh,
từ đó đến nay dây ba trần trên cây ghi- ta phím lõm được sử dụng phổ biến.
Trong nghệ thuật đờn của mình, Văn Giỏi đã sán chế ra dây chận để đờn bài bản,
sự sáng tạo này làm phong phú hơn giai điệu mượt mà của cây ghi- ta phím lõm. Đặc
biệt nhất là ông đã nghiên cứu nhấn chữ Xê tới chữ Líu, chữ Xang nhấn tới Liu,
cách đờn độc đáo này mang thương hiệu riêng của Văn Giỏi, chưa có tay đờn ghi-
ta phím lõm nào đờn được như vậy. Văn Giỏi có cách đờn rất mềm dịu, vừa ngọt, vừa
chín, vừa mùi, vẫn chuyển chạy nhiều chữ lắt léo, khó, nghe rất mới nhưng vẫn
giữ được cái hồn, cái chất ru êm của bản vọng cổ. Theo từng thời kỳ, Văn Giỏi đờn
rât hợp với nhiều danh cầm, đờn sến với Năm Cơ, đờn kìm với Tám Kiên, Ba Tu,
Minh Thảo, Huỳnh Tuấn, đờn cò, gáo với Thanh Hồng, đặc biệt với NSND Thanh Hải
dàn tranh, đã tạo nên một cặp song tấu ghi- ta, tranh độc nhất vô nhị, nổi tiếng
với bài hòa tấu Vọng Kim Lang, Phi Vân Điệp Khúc, Đoản Khúc Lam Giang… Thông
thường người ta rất ngại khi song tấu ghi- ta phím lõm với ghi ta hạ uy di
nhưng Văn Giỏi đã phá lệ, ông đã cùng với danh cầm Hoàng Ân song tấu một số bài
tân cổ ở Sài Gòn Audio mở ra một sự kết hợp độc đáo giữa hai cây đờn tưởng chừng
như kỵ nhau. Trong bài tân cổ Mimosa của tác giả Thanh Bình do Minh Vương, Lệ
Thủy trình bày còn lưu lại bản đờn này của hai danh cầm. Năm nay, NSƯT Văn Giỏi
vừa tròn bảy mươi tuổi, ông thường hay nói: “Lão lai tài tận”, nhưng khi nghe
ông đờn vẫn tràn đầy phong độ, vẫn là một danh cầm số một, hiện nay vẫn chưa có
người thay thế nổi. Từ tiếng đờn cho đến nhân dạng bên ngoài, phong cách sống,
sinh hoạt, khi gặp Văn Giỏi không ai nghĩ ông đang ở cái tuổi thất thập cổ lai
hi. Suốt cuộc đời hoạt động nghệ thuật của mình, ông luôn sáng tạo không ngừng,
những luyến láy mới, những chữ đờn mới
cho tới hôm nay vẫn được ông tiếp tục sáng tạo ra. Ông luôn nghiên cứu, áp dụng
kỹ thuật điện tử dành cho đờn ghi- ta của nước ngoài vào cho đờn ghi- ta phím
lõm, tạo nên hiệu ứng âm thanh phong phú, nhiều màu sắc, theo ông xã hội ngày
càng tiến lên, trình độ thưởng thức của người nghe cũng nâng lên, chúng ta
không nên dừng lại, hài lòng với những
thứ đã có mà phải đổi mới không ngừng. Các tay đờn ghi- ta trẻ hiện nay gần như
đều học theo chữ đờn, cách pha trộn âm thanh tiếng đờn của NSƯT Văn Giỏi, ông
là đại biểu, từ cái cơ bản, mẫu mực của Văn Vĩ đến sự sáng tạo, phát triển sau
này, có thể nói ông là người kế thừa và phát triển cây đờn ghi- ta phím lõm lên
một tầm cao mới, xứng đáng là một danh sư. Trong sự nghiệp của mình, ông sáng
tác hai bản nhạc Phi Vân Điệp Khúc (dây đào), Đoản Khúc Lam Giang (dây kép) như
đôi uyên ương nghệ thuật tuyệt kỷ, kỷ niệm ngày đất nước chấm dứt chiến tranh,
thống nhất Nam Bắc, hay ông với Thanh Hải cùng hòa tấu giới thiệu bài Vọng Kim
Lang được sáng tác bởi một nhạc sĩ ở miền Trung trở thành một bài bản thông dụng
trong làn điệu âm nhạc cải lương.
NSƯT Văn Giỏi vốn là một nhạc sĩ hiền
lành, khiêm tốn, cầu tiến, ông rất trân trọng những dây đờn trẻ triển vọng. Dù
ngày nay, đã trở thành một danh cầm có phong cách riêng, ông vẫn luôn nhớ và biết
ơn Văn Vĩ , chính nhờ sự khai phá, sáng tạo của ông mà nhiều thế hệ trẻ tiếp
theo, trong đó có Văn Giỏi đã học hỏi, làm cho giai điệu của cây đờn ghi- ta
phím lõm ngày càng độc đáo, phong phú hơn. Khi được hỏi làm thế nào để đờn hay?
NSƯT Văn Giỏi đã trả lời: “Ngoài kỹ thuật căn cơ, ngón đờn, chữ đờn, nhịp
nhàng, bài bản, khi đờn người nhạc sĩ phải đờn bằng cả tâm hồn, cả trái tim. Bản
chất vọng cổ là trữ tình, mùi mẫn, lắt léo thế nào, độc thế nào vẫn phải chừa
đường về cho nghệ sĩ hát. Tiếng đờn là để nâng giọng ca hay hơn chớ không phải
đờn để phá. Nên đờn cho mọi người yêu hơn là đờn cho người ta sợ”.
Chia tay NSƯT Văn Giỏi, lòng tôi chợt
băn khoăn, ngày trước, phái sau Văn Vĩ còn cò Văn Giỏi, Văn Hải, Hoàng Huệ,
Thanh Hải, Hoàng Thành… Bây giờ phía sau những danh cầm ấy là ai? Dường như có
một khoảng cách tài năng ở thế hệ trẻ. Nhiều
người đờn ghi- ta phím lõm giỏi, nhưng để có tay đờn hay, xuất chúng
duòng như vẫn phải đang tìm kiếm. Muốn đạt tới tinh hoa nghề nghiệp không phải
là chuyện dễ dàng.
ĐĂNG MINH
Mã an toàn:
Trong đời nghệ sĩ, một lần được thế vai diễn của thần tượng chắc chắn sẽ là kỷ niệm khó quên trong sự nghiệp hóa thân với hàng trăm số phận. Nghệ sĩ Trung Dân đã có những khoảnh khắc đáng nhớ.
Ý kiến bạn đọc