06:03 PDT Thứ bảy, 27/04/2024

•Menu

•Tin đọc nhiều

•Tin ngẫu nhiên

xuan lan
CLVNCOM English Edition
HÌNH MCHAU PMAI

•Thống kê truy cập

Đang truy cậpĐang truy cập : 153

•Máy chủ tìm kiếm : 3

•Khách viếng thăm : 150

Hôm nayHôm nay : 10846

Tháng hiện tạiTháng hiện tại : 1083043

Tổng lượt truy cậpTổng lượt truy cập : 76898421

Trang nhất » Tin Tức » Những Giọng Ca Vàng

Nghệ sĩ Trung Dân xúc động khi được khen thế vai NSND Diệp Lang

Nghệ sĩ Trung Dân xúc động khi được khen thế vai NSND Diệp Lang

Trong đời nghệ sĩ, một lần được thế vai diễn của thần tượng chắc chắn sẽ là kỷ niệm khó quên trong sự nghiệp hóa thân với hàng trăm số phận. Nghệ sĩ Trung Dân đã có những khoảnh khắc đáng nhớ.

Xem tiếp...


In ra
Lưu bài viết này

HAI MƯƠI BÀI TỔ - CỔ NHẠC MIỀN NAM

Đăng lúc: Thứ bảy - 07/06/2014 18:06 - Đã xem: 8813
TG Bước Đường Của Cải Lương : Nguyễn Tuấn Khanh

TG Bước Đường Của Cải Lương : Nguyễn Tuấn Khanh


CLVNCOM - Song song với nghệ thuật trình diễn trên sân khấu là Hát Bội, các bộ môn ca Huế, Nhạc Lễ và Nhã Nhạc cung đình cũng theo bước chân khẩn hoang của những người dân miền Trung vào Nam, qua mỗi vùng đất nước, thâu nhận thêm những bài dân ca, câu hò, điệu lý của từng vùng mà tạo thành một loại ca nhạc “sa lông”, tức là loại nhạc thính phòng để đờn ca giải trí vui chơi trong lúc nhàn hạ chứ không có trình diễn gọi là Nhạc Tài Tử.

Sau cuộc binh biến kinh thành Huế vào năm 1885, vua Hàm Nghi xuất bôn ra chiếu Cần Vương, một số nhạc quan và nhạc công của triều đình lánh nạn vào miền Nam sinh sống, trong đó có Nguyễn Quang Đại, người đã có công rất nhiều trong việc phổ biến Nhạc Tài Tử tại miền Nam. Nguyễn Quang Đại được các báo chí hồi đầu thế kỷ 20 gọi là Ba Đại, nhưng sau này đổi thành Ba Đợi (có người cho là do gọi theo cách phát âm của miền Trung, nhưng có lẽ do kỵ húy tên vua Bảo Đại thì đúng hơn vì trước khi vua Bảo Đại lên ngôi, báo chí vẫn gọi Nguyễn Quang Đại là Ba Đại), nguyên quán ở Hải Lăng, Quảng Trị vào sinh sống tại các vùng Đakao, Cần Giuộc, Cần Đước để truyền dạy Nhạc Lễ và Nhạc Tài Tử. Ông đã đào tạo được nhiều nhạc sĩ lừng danh như ở Đakao có Tám Hạnh, Sáu Thới (thầy của các nhạc sư Tư Nghi, giáo Thinh, Năm Cần), Cao Quỳnh Cư, Cao Quỳnh Diêu, Bảy Nhỏ... Tại các vùng Long An, Cần Giuộc, Cần Đước có các môn sinh như nhạc Láo, Sáu Thoàn, Chín Chiêu, nhạc Thời, Hai Tò Le, Năm Tịnh, cô Sáu Giỏi, cô Bảy Lung v.v... là những nhạc sĩ tài ba mà tiếng tăm còn truyền lại tới bây giờ. Từ những môn sinh của ông, các nghệ sĩ tài danh của thế hệ thứ ba đã được nối tiếp truyền nghề như Tư Huyện, Sáu Quý, Bảy Hàm, Chín Kỳ, Hai Phát, Hai Biểu, Tư Tụi, Ba Lựa v.v...

Ngoài việc truyền dạy nghề đờn, Ba Đợi còn đem một số Nhạc Cung Đình cải biên thành Nhạc Lễ miền Nam, hệ thống hóa Nhạc Tài Tử thành bốn điệu Bắc, Hạ, Nam, Oán (còn được gọi là 20 bài tổ). Hai mươi bài tổ gồm có:

Ba Nam:
 
  1. Nam Xuân
  2. Nam Ai
  3. Đảo Ngũ Cung

Bài Đảo Ngũ Cung còn gọi là Nam Đảo. (Tài liệu xưa là sách Cầm Ca Tân Điệu và Nhạc Cổ Điển Việt Nam chỉ gọi là Đảo Ngũ Cung mà thôi).

Sáu Bắc:

  1. Lưu Thủy Trường
  2. Phú Lục Chấn
  3. Bình Bán Chấn
  4. Cổ Bản Trường
  5. Xuân Tình Chấn
  6. Tây Thi Trường

Giới đờn ca tài tử thường chơi Cổ Bản Vắn và Tây Thi Vắn mà ít chơi hai bài Cổ Bản Trường và Tây Thi Trường.

Bảy Bài (tức 7 bài nhạc lễ):

  1. Xàng Xê
  2. Ngũ Đối Thượng
  3. Ngũ Đối Hạ
  4. Long Ngâm
  5. Long Đăng
  6. Vạn Giá
  7. Tiểu Khúc

Bốn Oán:

  1. Tứ Đại Oán
  2. Phụng Cầu
  3. Giang Nam
  4. Phụng Hoàng

Bài Giang Nam còn gọi là Giang Nam Cửu Khúc (vì có 9 lớp), bài Phụng Cầu còn gọi là Phụng Cầu Hoàng Duyên, bài Phụng Hoàng còn gọi là Phụng Hoàng Lai Nghi. (Tài liệu xưa là sách Cầm Ca Tân Điệu và Nhạc Cổ Điển Việt Nam chỉ gọi là Phụng Cầu, Phụng Hoàng mà thôi).

Hai mươi bài tổ này bao gồm đủ cả các âm điệu vui, buồn, thương, giận nên được nhạc giới miền Nam dùng làm căn bản cho nền cổ nhạc từ đó cho đến bây giờ. Vì sự đa dạng của 20 bài tổ nên ít có người đờn hoặc ca làu thông 20 thể điệu này. Vào năm 2007, nhạc sư Ba Tu đã độc tấu đờn kìm đầy đủ 20 bài, xin được giới thiệu sau đây.

Xin nhấn vào hình loa màu xanh phía dưới kế bên mỗi bài để nghe nhạc.

BA NAM:

 
    Nam Xuân: Điệu nhạc thanh thản lâng lâng, sảng khoái, nghiêm trang, nhẹ nhàng, có người cho là “tiên phong đạo cốt”. Bài này thường được dùng để mở đầu các chương trình đờn ca tài tử hoặc ca nhạc cải lương.     Nam Ai: Buồn ảo não, não nùng, bi thảm. Bài này có 8 lớp, cấu trúc cũng như Nam Xuân (cũng nhắc đi nhắc lại nhiều lớp). Lớp 7 và 8 (hai lớp Mái) thường hay dùng nhất.     Đảo Ngũ Cung qua Song Cước: Tôn nghiêm, hùng tráng, gay gắt. Hai câu cuối được chuyển sang hơi Hò Ba âm điệu buồn, để chấm dứt, gọi là “song cước”.  
    Nam Xuân: Tô Huệ Chức Cẩm Hồi Văn - (20 câu đầu). Ca sĩ: Kim Thanh

 		     Nam Ai: Tô Huệ Chức Cẩm Hồi Văn - (lớp 1, 2 qua lới Mái 7 câu đầu). Ca sĩ: Kim Thanh

 		     Đảo Ngũ Cung: Hiệp Nhứt Trường - (20 câu đầu). Ca sĩ: Kim Thanh

 		  

SÁU BẮC: 		     
    Lưu Thủy Trường: Điệu nhạc nhàn hạ, khoan thai, phù hợp với cảnh trí thanh nhàn, non xanh nước biếc, cỏ hoa chim chóc. Lưu Thủy Trường là do Lưu Thủy Đoản phát triển, kéo dài ra. Một câu của “đoản” bằng hai câu của “trường”. Bài này có 4 lớp, 32 câu (8, 6, 12, 6).     Phú Lục Chấn: Sôi nổi, rộn rã, khẩn trương, khác với bài Lưu Thủy Trường có tính thiên nhiên. Bài này có xuất xứ từ bài Phú Lục ở Huế. Khi mới vào Nam Bộ được cải lương hóa thành bài Phú Lục Vắn (17 câu, nhịp 1), sau phát triển thành bài Phúc Lục của nhạc tài tử (34 câu nhịp 4). Bài này rất nghiêm chỉnh cân đối, câu đối câu, nhịp đối nhịp, có 4 lớp (8, 8, 8, 10).     Bình Bán Chấn: Phát triển từ bài Bình Bán, đến Bình Bán Vắn, rồi đến bài Bình Bán Chấn (dài). Gốc là bài Bình Bán vui vẻ sảng khoái, nhưng khi phát triển thành Bình Bán Chấn thì trở thành đĩnh đạc, nghiêm trang. Bài này phức tạp, khúc mắc, ít được dùng trên sân khấu.     Cổ Bản Vắn: Câu ngắn gọn, dồn dập, nhưng không nhấn mạnh như bài Phú Lục.
    Lưu Thủy Trường: Bá Nha Tử Kỳ - (lớp 1, 2). Ca sĩ: Đoàn Dự



 		     Phú Lục Chấn: Khổng Tử Khóc Nhan Hồi - (lớp 1, 2 và 4), Ca sĩ: Đoàn Dự



 		     Bình Bán Chấn: Họa Tượng Vân Tiên - lời: Mười Phú. Ca sĩ: Từ Hải



 		     Cổ Bản Vắn: Duyên Hậu Nghệ - Ca sĩ: Cao Thị Thắng



 
    Xuân Tình Chấn: Vui tươi, lúc bình thường khi rộn rã, âm điệu vang, trong sáng, nồng nhiệt.     Tây Thi Vắn: Êm dịu, trong sáng, vui tươi, có tính tự sự, không gay gắt như Phú Lục. Bản này là bản dễ nhớ nhứt trong sáu bài Bắc. Bài này có 26 câu, 3 lớp (9, 13, 4).
    Xuân Tình: Tống Tửu Đơn Hùng Tín - Ca sĩ: Hề Sa (Trình Giảo Kim), An Danh ( La Thành), Thanh Phú ( Đơn Hùng Tín).

 		     Tây Thi Trường: Lưu Bình Dương Lễ - lời: Mười Phú (26 câu). Ca sĩ: Thế Hùng

 

BẢY BÀI: 		     
    Xàng Xê: Hùng tráng uy nghi nhưng dịu dàng, êm ái.     Ngũ Đối Thượng: Có tính uy nghi, nghiêm trang của kẻ trên đối với người dưới.     Ngũ Đối Hạ: Còn gọi tắt là bài Hạ, uy nghi, nghiêm trang, man mác, thanh thản.     Long Ngâm: Rồng xuống, tượng trưng Âm khí. Bài này giống như bài Hạ, ít thấy dùng trên sân khấu cải lương.
    Xàng Xê: Nhớ Quê Ngũ Tân, Thanh Bình - lời: Thanh Hiền (8 câu đầu). Ca sĩ: Đoàn Dự



 		     Ngũ Đối Thượng: Lữ Bố Hí Điêu Thuyền - (16 câu lớp 1). Ca sĩ: Thanh Tuyết



 		     Ngũ Đối Hạ: Hồn Thiêng Sông Núi - lời: Trần Ngọc Thạch. Ca sĩ: Bạch Huệ



 		     Long Ngâm: Nam Quốc Sơn Hà - lời: Trần Ngọc Thạch. Ca sĩ: Bạch Huệ



 
   Long Đăng: Rồng lên, tượng trưng Dương khí. Giống bài Hạ, nhưng tiết tấu khỏe, ít nghiêm trang.     Vạn Giá: Vạn vật sinh thành đều có giá trị.     Tiểu Khúc: Nhỏ ngắn đều có định luật.
    Long Đăng: Hồn Thiêng Sông Núi - lời: Trần Ngọc Thạch. Ca sĩ: Bạch Huệ

 		     Vạn Giá: Cải Lương Tiền Giang - lời: Trần Ngọc Thạch. Ca sĩ: Bạch Huệ

 		     Tiểu Khúc: Hồn Thiêng Sông Núi - lời: Trần Ngọc Thạch. Ca sĩ: Bạch Huệ

 

BỐN OÁN: 		     
    Tứ Đại Oán: Điệu nhạc thất vọng, bi thiết, oán hờn giống bài Văn Thiên Tường, nhưng hơi hướng có phần cổ và chơn chất hơn. Hai lớp Xang vắn thường hay được dùng.     Phụng Cầu: Như Tứ Đại Oán, nhưng hơi dựng hơn.     Giang Nam Cửu Khúc: Trầm hơn Tứ Đại Oán, chậm rãi.     Phụng Hoàng: Như Phụng Cầu.
    Tứ Đại Oán: Mong Chờ - lời: Trần Ngọc Thạch (lược bớt lớp Xang dài). Ca sĩ: Kim Thanh

 		     Phụng Cầu: Từ Hải Thọ Tiễn - lời: Trần Ngọc Thạch (10 câu đầu lớp 1). Ca sĩ: Kim Thanh

 		     Giang Nam Tam Khúc: Tình Hoài Hương - lời: Trần Ngọc Thạch. Ca sĩ: Bạch Huệ

 		     Phụng Hoàng: Nhớ Cha - lời: Trần Ngọc Thạch. Ca sĩ: Kim Thanh

 



Bài viết tổng hợp từ những tài liệu:

  • Nhị Tấn, Nhạc Tài Tử Nam Bộ, TP HCM, Câu lạc bộ Đờn Ca Tài Tử quận 8, 1997.
  • Nguyễn Tuấn Khanh, Bước Đường Của Cải Lương, California-USA, Viện Việt-Học, 2014.
  • CD 20 Bài Tổ do nhạc sư Ba Tu độc tấu đờn kìm, Long An, Sở VHTT&DL Long An, 2007.
  • CD Đồng Điệu Tri Âm, Long An, Sở VHTT&DL Long An, 2013.
  • Cassettes Đờn Ca Tài Tử do soạn giả Trần Ngọc Thạch thu trong những buổi Đờn Ca Tải Tử.
    •

Nguyễn Tuấn Khanh

Tác giả bài viết: khoi & tcgd
Nguồn tin: GS Nguyễn Tuấn Khanh
Đánh giá bài viết
Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá
Click để đánh giá bài viết

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

+ Xem phản hồi    - Gửi phản hồi

Ý kiến bạn đọc

Mã an toàn:   Mã chống spamThay mới     

 

•CHÚC MỪNG SINH NHẬT CAILUONGVIETNAM.COM 20 TUỔI * 13/04/2004 - 13/04/2004 - 13/04/2024

20 bd

•CÂY MÙA XUÂN NS TẾT CANT TÝ 2020 GIÚP ĐỠ NGƯỜI GIÀ YẾU, NEO ĐƠN, KK

TẾT CANH TÝ 2020

•CHUYỂN ĐẾN WEBSITE...

•CLVNCOM 2 - cailuongvietnam.com

tin

•HAPPY 20th BIRTHDAY CLVNCOM

2024BD

•DUY TRÌ TRANG WEB

•Tin mới nhất

•Đăng nhập thành viên

•Chúc Mừng Sinh Nhật CLVNCOM

ANIMATION
NSMAU
animation

•Facebook

NS ANIMATION NHO

Nghệ sĩ Trung Dân xúc động khi được khen thế vai NSND Diệp Lang

Trong đời nghệ sĩ, một lần được thế vai diễn của thần tượng chắc chắn sẽ là kỷ niệm khó quên trong sự nghiệp hóa thân với hàng trăm số phận. Nghệ sĩ Trung Dân đã có những khoảnh khắc đáng nhớ.

 
/newclvn/uploads/news/2024/04/dltd.png

Kim Tiểu Long: "Ly hôn" là món quà tôi tặng cho đời mình

Buổi ra mắt MV như một lời tâm sự tận đáy lòng của người nghệ sĩ trước những hoàn cảnh ly hôn, ảnh hưởng lớn đến con cái mà NSƯT Kim Tiểu Long muốn nhấn mạnh.

 
/newclvn/uploads/news/2024/04/ktl.png

Hành trình 20 năm - Một trang web để đời

Làm sao nói hết đuợc, làm sao đo đuợc sự phát triển , nổ lực của trang web trong 20 năm , làm sao thấu hiểu hết đuợc những công việc thầm lặng của Admin, ban điều hành và hàng nghìn thành viên tâm huyết của web cailuongvietnam.com.

 
/newclvn/uploads/news/2024/04/20a.png

Nghệ Sĩ hài Hồng Vân "thắng án" CEO Nguyễn Phương Hằng ngoạn mục

Nữ nghệ sĩ hề đa năng Hồng Vân là một trong những nghệ sĩ đầu tiên được réo tên trong danh sách phong sát nghệ sĩ trong Đ Ra Ma của bà Hằng năm 2022,

 
/newclvn/uploads/news/2024/04/hv.jpg

Lê Phương mê làm đào chánh, như "nhặt được vàng" với phim "Sáng đèn"

Không ai có thể ngờ ước mơ từ thuở nhỏ của diễn viên Lê Phương là được làm đào chánh trên sân khấu cải lương.

 
/newclvn/uploads/news/2024/04/lephuong.png

Nghệ sĩ Diệu Hiền: Ai hỏi, tui nói tui là bạn của Bạch Tuyết

Đến chúc mừng bạn thân Bạch Tuyết ra mắt Học viện cải lương, nghệ sĩ Diệu Hiền tiết lộ từ lâu bà muốn nói rằng bà hãnh diện khi có người bạn như Bạch Tuyết.

 
/newclvn/uploads/news/2024/04/btdh.png

Cá tháng Tư

Ngày Cá tháng Tư được biết đến là ngày mọi người có thể mang lại tiếng cười sảng khoái cho nhau, có thể thỏa thích nói dối hay lừa mọi người theo kiểu trò đùa vô hại mà không bị chỉ trích, trách mắng.

 
/newclvn/uploads/news/2024/04/april-fool.png

Nghệ sĩ Phước Sang bị đột quỵ

Thông tin này khiến nhiều nghệ sĩ là đồng nghiệp của ông bầu Phước Sang quan tâm. Bởi, ngoài tài năng diễn xuất ông còn là người sáng lập nhóm hài “Tuổi đôi mươi” và sân khấu kịch Sài Gòn.

 
/newclvn/uploads/news/2024/03/phuocsang.png

Nghệ sĩ Bích Hạnh đánh đổi nghệ thuật cho gia đình, cuối đời lủi thủi một mình

Tại chương trình 'Người kể chuyện đời', nghệ sĩ cải lương Bích Hạnh có những trải lòng về chặng đường hoạt động nghệ thuật và cuộc sống ở tuổi ngoài 70.

 
/newclvn/uploads/news/2024/03/bich-hanh.jpg

NSƯT Kim Phương, NSƯT Mỹ Hằng đào tạo 60 học viên cho nghệ thuật cải lương

Nỗ lực tạo thêm nhiều hạt nhân nòng cốt đẩy mạnh các hoạt động văn hóa nghệ thuật, trong đó có nghệ thuật đờn ca tài tử và cải lương, Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang đã tạo được uy tín trong việc truyền lửa đam mê cho giới trẻ.

 
/newclvn/uploads/news/2024/03/qkkp.png

Tiết lộ bí mật của cố diễn viên Mai Phương

Ca sĩ Ngọc Châu, bạn thân cố diễn viên Mai Phương, mới đây tiết lộ Mai Phương từng từ chối lời cầu hôn và cơ hội sang Mỹ định cư.

 
/newclvn/uploads/news/2024/03/maiphuong.png

Nghệ sĩ Linh Huyền: Góp sức nhỏ quảng bá nghệ thuật cải lương

Trong số hiếm hoi các cuộc thi tìm kiếm giọng ca cải lương hiện nay, cuộc thi tuyển lựa giọng ca cải lương Út Trong Award do nghệ sĩ Linh Huyền tổ chức vẫn giữ được nét độc đáo riêng của mình.

 
/newclvn/uploads/news/2024/03/linh-huyen.jpg

NSND Thanh Điền tới lễ trao danh hiệu nghệ sĩ và nhận cùng lúc 2 tấm bằng danh hiệu NSND. Một cho ông, một cho người vợ quá cố Thanh Kim Huệ.

Tại Nhà hát lớn Hà Nội ngày 6.3, NSND Thanh Điền một mình nhận tới 2 tấm bằng danh hiệu NSND. Một cho mình, một cho người vợ quá cố - nghệ sĩ cải lương Thanh Kim Huệ.

 
/newclvn/themes/default/images/news/noimg-ns1.jpg

Lần đầu diễn kịch sử Việt, Hiếu Hiền nhớ mẹ - cố nghệ sĩ Kim Ngọc

Là người con hiếu thảo, luôn nhớ những bài học kinh nghiệm mà mẹ của mình truyền dạy, nghệ sĩ Hiếu Hiền mỗi khi quay về sàn diễn kịch nói đều mang trong tim hình ảnh của mẹ - cố nghệ sĩ Kim Ngọc.

 
/newclvn/uploads/news/2024/03/hhkn.png

Đầu xuân, ăn chè kia chứ

Ba tôi luôn mong cả nhà dù bận rộn thế nào đều về sum họp đầu năm, bên chén chè kia chứ ngọt ngào. Tôi cũng hy vọng mỗi người chúng ta hãy trân trọng mỗi mùa xuân khi vẫn còn đủ đầy người thân bên cạnh. Hãy cất bớt gánh lo toan để cùng nhau đón chào năm mới. Đôi khi, bao nhiêu vật chất đều không ấm áp bằng một cái tết đoàn viên.

 
/newclvn/uploads/news/2024/02/che.png

NSND Trọng Hữu lý giải vì sao thế hệ vàng sân khấu cải lương vẫn còn ăn khách?

Trong ngày lãnh đạo TP HCM tổ chức gặp gỡ văn nghệ sĩ tiêu biểu, NSND Trọng Hữu đã trao đổi với PV báo Người Lao Động về suy nghĩ của ông về thế hệ nghệ sĩ vàng của sân khấu cải lương dù đã U80 vẫn còn được khán giả mến mộ.

 
/newclvn/uploads/news/2024/02/trong-huu.png