Đang truy cập : 172
•Máy chủ tìm kiếm : 4
•Khách viếng thăm : 168
Hôm nay : 8888
Tháng hiện tại : 1117172
Tổng lượt truy cập : 76932550
Sách "Tìm hiểu âm nhạc tài tử và cải lương vọng cổ - Ghita phím lõm" vừa ra mắt công chúng của nhạc sĩ Kiều Tấn là một tư liệu quý về tân nhạc, cổ nhạc và đờn ca tài tử (ĐCTT).
Giới thiệu chương trình vinh danh soạn giả Yên Lang
Đó là 2 trong số hơn 30 vở cải lương nổi tiếng như “Máu nhuộm sân chùa”, “Tâm sự
loài chim biển”, “Bão biển”... do ngòi bút tài hoa của soạn giả Yên Lang sáng
tạo ra, từng đem lại cơ hội cho nhiều nghệ sĩ cải lương tài danh. Tài ca diễn
của họ, đã lưu lại sâu trong nỗi nhớ nhung của khán giả năm xưa, về một thời
“vàng son” của cải lương.
Yêu mến và ngưỡng mộ soạn giả Yên Lang, nghệ sĩ tài
tử Hương Sỹ Nhân, chủ nhân của Hương Sỹ Nhân Entertainment sẽ thực hiện chương
trình live show Đại Nhạc Hội Hương Sĩ Nhân 13, nhằm vinh danh soạn giả Yên Lang,
vào lúc 7 giờ 30 tối Thứ Sáu, 28-6-2013, tại nhà hàng Ly''s Garden, thành phố San
Diego.
Nghệ sĩ Hương Sỹ Nhân cho biết chương trình vinh danh soạn giả Yên
Lang sẽ dành ra khoảng 1 tiếng gồm vài tác phẩm cổ nhạc của soạn giả Yên Lang,
với trích đoạn cải lương “Máu nhuộm sân chùa” do Mạnh Quỳnh và Mai Thiên Vân
diễn, cùng một vài bản vọng cổ của soạn giả Yên Lang viết, do Chí Tâm, Hương Sĩ
Nhân, Bình Trang- Minh Hùng, và Vĩnh Khang- Yến Linh ca, còn lại là một số bài
tân nhạc do Quang Lê, Duy Tiến hát, và tiết mục hài kịch với sự góp mặt của nghệ
sĩ Bảo Quốc, Hồng Loan. Nghệ sĩ Ngọc Đan Thanh dẫn chương trình. Khán giả đến dự
sẽ được nghe soạn giả Yên Lang tâm tình về con đường sáng tác của ông và những
lời tri ân với các khán giả thân thương.
Những tâm tình của người
soạn giả
Khi người viết hỏi soạn giả Yên Lang, trong một chương
trình vinh danh ông, mà ban tổ chức chỉ có hát trích đoạn 1 tuồng cải lương,
trong khi ông vẫn còn nhiều tác phẩm “để đời” khác, liệu ông có ngậm ngùi không?
Mỉm cười hiền lành, soạn giả Yên Lang bảo rằng, ông cũng hơi ngậm ngùi, vì những
tác phẩm vang danh một thời do ông sáng tác, lần này chưa có cơ hội để tập hợp
nghệ sĩ tập luyện, để trình diễn trước khán giả. Nhưng ông rất quý Hương Sỹ Nhân
đã có tình khi thực hiện chương trình vinh danh ông, là một niềm an ủi cho công
việc mà ông và những soạn giả khác bấy lâu nay chỉ đứng sau tấm màn
nhung.
Soạn giả Yên Lang nói:
“Soạn giả là những người trong bóng tối, hầu
hết nhiều khán giả cải lương, chỉ biết nghệ sĩ, chứ không biết đến soạn giả.
Thậm chí có những khán giả thuộc tên tuồng, hay thuộc cả lời ca trong “Đêm Lạnh
Chùa Hoang”, “Tâm sự loài chim biển”… nhưng Yên Lang là ai, thì họ không biết.
Khi Hương Sỹ Nhân thực hiện chương trình này, tôi vui lắm, vì có dịp để tôi tri
ân các khán giả cải lương. Bởi cải lương là tim, là xương, là máu của tôi. Cuộc
đời tôi, gia đình tôi, các con của tôi trước đây đều được nuôi sống nhờ đồng
tiền của cải lương. Nhờ khán giả yêu mến cải lương mà gia đình tôi ngày xưa sống
cũng tương đối khá.”
Cuộc đời soạn giả Yên Lang
Tâm
tình về con đường làm bạn với chữ nghĩa văn chương và trở thành một soạn giả cải
lương, soạn giả Yên Lang cho biết, tên thật của ông là Nguyễn Ngọc Thanh, chào
đời năm 1940, là con một trong một gia đình nghèo tại Giòng Me – Cầu Kè, một
vùng quê ở ngoại thành Bạc Liêu (“chiếc nôi” của sân khấu cải lương và đờn ca
tài tử miền Nam). Năm 17 tuổi, cha mẹ cho ông lên Sài Gòn học Tú tài, ông đã sớm
tham gia làng văn nghệ Sài Gòn với tư cách người làm thơ. Ông từng làm thơ, viết
văn cho tuần báo Tầm Nguyên, làm thơ đăng báo Nhân Loại để kiếm tiền thêm, khi
đó ông lấy bút danh là Huyền Thanh Huyền. Huyền còn có nghĩa là dây đàn, bởi ông
vốn rất mê tiếng đàn nắn nót cung tơ của cải lương.
Đến năm 1960, ông chuyển
hướng sang viết kịch bản sân khấu cải lương, lấy bút danh Yên Lang, do chưa rành
về bài bản cải lương, nên ông viết chung với Nguyễn Liêu, vở đầu tay “Nắng chiều
lên cổ tháp”, đã được đoàn Song Kiều dàn dựng, vở thứ hai là “Bếp lửa chiều ly
biệt” cũng viết chung với Nguyễn Liêu, do đoàn Bạch Vân dàn dựng. Tác phẩm thứ
ba, ông tự đứng tên riêng một mình, được lấy cảm hứng từ nỗi hoài nhớ quê ngoại
ở Thông Lưu (thuộc thị trấn Châu Hưng, huyện Vĩnh Lợi ngày nay), mang tên “Đường
về quê ngoại” do đoàn Song Kiều biểu diễn, gây được tiếng vang lớn. Sau này khi
ông được mời về làm soạn giả thường trực của đoàn cải lương Kim Chung, ông sửa
lại là “Manh áo quê nghèo”. Cũng nhờ thời gian làm soạn giả tại đoàn Song Kiều,
ông đã lọt vào mắt xanh của cô đào chính Kiều Oanh, và là con gái của ông bầu
đoàn cải lương Song Kiều. Cả hai ông bà đã kết hôn với nhau, là điểm tựa thủy
chung cho nhau từ thuở tóc còn xanh cho đến tận ngày nay.
Trong sự nghiệp
sáng tác của mình, soạn giả Yên Lang đã có hơn 100 bản vọng cổ, tân cổ giao
duyên và hơn 30 tác phẩm cải lương nổi tiếng, như Mùa thu trên Bạch Mã Sơn, Tâm
sự loài chim biển (Yên Lang viết chung với Nguyên Thảo), Người đẹp Tây Thi, Bão
Biển, Bão Cát, Đường về quê ngoại (Manh áo quê nghèo), Nắng thu về ngõ trúc,
Người phu khiêng kiệu cưới, Băng tuyền nữ chúa, Pháo hồng tiễn bước em đi (Máu
nhuộm sân chùa), Bẻ kiếm bên trời (Yên Lang viết chung với Thiên Lý), Quán khuya
sầu viễn khách (Yên Lang viết chung với Hồng Điệp), Thằng điên trên bến Hạ (Yên
Lang viết chung với Nguyên Thảo)... Sau năm 1975 có các vở: Khi rừng thu thay
lá, Một chuyện tình buồn, Kỷ niệm thời con gái.
Ông từng là soạn giả của
những đoàn cải lương như Song Kiều, Bạch Vân, Kim Chung, Dạ Lý Hương, Việt Nam
Minh Vương... nhưng thời gian gắn bó với đoàn Kim Chung là dài nhất. Năm 1975,
soạn giả Yên Lang vốn là một sĩ quan cảnh sát, đã bị đi tù cải tạo 6 năm. Năm
1995 ông và gia đình sang định cư tại Hoa Kỳ diện H.O.
Vẻ đẹp của
cải lương hương xa
“Ở đây mùa thu có buồn lắm không
mà sao gió
heo may mưa sầu như giục giã
Tiếng chuông chiều văng vẳng vọng canh
phu
Như tâm tư nức nở của người con gái nhỏ“à (Trích “Mùa Thu Trên Bạch Mã
Sơn” của soạn giả Yên Lang).
Ngòi bút trữ tình sâu lắng, nên thơ của soạn
giả Yên Lang đã đưa người nghe lênh đênh trên đường “về Bạch Mã chập chùng mưa
bay”. “Bàng bạc mùa thu trơ trọi lá và buồn hắt hiu”… Ông được xem là một bậc
thầy chuyên sáng tác kịch bản cải lương kiếm hiệp kỳ tình, đưa thể loại này lên
đỉnh cao. Ông cho biết sở dĩ hầu hết các tác phẩm của ông đều mang màu sắc hương
xa, vì thời gian dài là soạn giả thường trực của đoàn Kim Chung, ông phải theo
đường lối của đoàn Kim Chung, sáng tác những vở cải lương thể loại hương xa. Hơn
nữa ông vốn rất mê các tác phẩm của nhà văn kiếm hiệp Kim Dung, nên phần nào có
ảnh hưởng. Những anh hùng trong kịch bản của Yên Lang đều có chất lãng tử, lang
bạt kỳ hồ, nghĩa khí, ngay thẳng, bộc trực, và những câu chuyện tình trong những
kịch bản ấy, cũng đắm say và nồng đượm vô ngần.
Đây cũng chính là điều mà
nghệ sĩ Hương Sỹ Nhân yêu thích những tác phẩm của soạn giả Yên Lang, anh cho
biết, trước đây, anh từng thực hiện chương trình, mời nghệ sĩ tài danh hát trích
đoạn của soạn giả Yên Lang “Đêm lạnh chùa hoang”, với Dũng Thanh Lâm, Phượng
Liên, Thu Hồng... nghệ sĩ đàn cổ nhạc có Ngọc Thanh, Huy Thanh, Bích Thuận (năm
2001). Đại hội Hương Sĩ Nhân 8 năm 2006, có Minh Phụng, Minh Vương, Lệ Thủy...
hát lại trích đoạn “Đêm lạnh chùa hoang“...
Tình yêu cải
lương
Chia sẻ về tình yêu cải lương, nghệ sĩ Hương Sỹ Nhân cho biết,
anh là người Đà Nẵng, trước khi vượt biên với cha, anh chưa bao giờ nghe cải
lương. Nhưng khi đến được Hong Kong năm 1981, lúc anh chỉ mới 10 tuổi, lần đầu
tiên anh được nghe cải lương. Tiếng đàn của cải lương quả thật kỳ diệu, làm cho
tâm hồn anh lắng dịu, lời vọng cổ ngọt ngào, đã giúp anh nguôi bớt phần nào nỗi
nhớ mẹ còn kẹt lại tại Việt Nam. Khi sang định cư tại Hoa Kỳ, anh tìm mua băng
cải lương để nghe, rồi học hát theo băng, tìm đến các thầy đờn ca tài tử nơi
vùng San Diego mà anh sống, để học cho rành nhịp nhàng, bài bản. Tiếng Anh của
anh không thua kém những bạn trẻ tại Mỹ, vì anh đến Mỹ từ nhỏ, học trung học và
đại học để trở thành thầy giáo dạy toán ở trường Trung Học tại San Diego, nhưng
tiếng Việt anh cũng không quên, mà càng ngày càng giỏi, giúp anh sáng tác được
nhiều tập thơ bằng tiếng Việt, và anh ca vọng cổ ngọt ngào không kém gì những
nghệ sĩ cải lương chuyên nghiệp. Anh tự hào nói rằng, đó cũng là nhờ tuổi thanh
xuân của anh đã luôn đồng hành cùng cải lương. Nay con gái nhỏ của anh, bé Hương
Sỹ Thương, sanh ra tại Mỹ, mới 5 tuổi, nhưng nói và hát tiếng Việt rất rành, bé
cũng rất yêu thích cải lương. Anh ước mong cải lương sẽ có nhiều bạn trẻ lớn lên
tại hải ngoại tiếp tục giữ gìn, nếu để bộ môn đậm tính dân tộc như cải lương bị
thất truyền thì uổng vô cùng. Chính vì vậy trong những chương trình văn nghệ mà
anh bắt đầu làm bầu show từ năm 1995 đến nay, anh luôn có những tiết mục trích
đoạn cải lương, ca vọng cổ...
Anh tâm sự:
“Suốt bao năm qua, những chương
trình do Hương Sỹ Nhân tổ chức, chưa bao giờ có nghệ sĩ hát nhép hay mở nhạc máy
hát theo, các nghệ sĩ luôn hát live hoàn toàn, đó mới thật là bảo tồn cổ nhạc và
cải lương. Hương Sỹ Nhân từng đi dự chương trình có một số nghệ sĩ tên tuổi đang
hát nhép, máy móc bị trục trặc, khi đó các nghệ sĩ câm lặng như bị điểm huyệt
trên sân khấu, ban tổ chức phải kéo màn lại. Nếu bầu show và nghệ sĩ cứ hát nhép
khi làm chương trình cải lương, sẽ là một điều thật buồn cho cải lương.”
Trăn
trở trước nghệ thuật cải lương đang ngắc ngoải tìm khán giả, soạn giả Yên Lang
nói:
“Bộ môn cải lương sở dĩ bị phôi pha phần nào, vì tác động thời cuộc, vì
tác động hoàn cảnh, bởi nó không đáp ứng được tiến triển của khoa học. Phim ảnh
ngày nay đã dùng đến kỹ thuật 3 D, còn cải lương của chúng ta vẫn rất xưa cũ.
Đau khổ của cải lương là vừa là nghệ thuật tổng hợp, vừa là nghệ thuật trình
diễn trực tiếp. Khán giả ngồi xem trực tiếp, những người diễn trên sân khấu
không có quyền đổ thừa tôi lỡ hát trật, kéo màn xin lỗi hát lại. Lên sân khấu,
phải toàn bích, toàn diện, toàn mỹ, không có cách gì để mà đổ thừa hát trật, hát
lại. Mà điều kiện toàn bích đó, tại hải ngoại đòi hỏi các nghệ sĩ rất khó khăn.
Tại hải ngoại không có đoàn cải lương chuyên nghiệp, không có sân khấu chuyên
nghiệp, các nghệ sĩ thường ráp lại với nhau để thực hiện một vở, hay một trích
đoạn, lại không được diễn đều đặn hằng đêm để lên tay nghề. Những khó khăn từ
khách quan có, chủ quan cũng có. Nhưng dù sao cải lương cũng là nét văn hóa đẹp,
những người Việt Nam, thương yêu dân tộc, nhớ quê hương, hãy góp tay bảo vệ được
phút nào hay phút đó, nhất là những anh em nghệ sĩ cải lương, phải đoàn kết lại,
để đào luyện cho nghề được hay hơn, nếu không khéo sẽ mai một sớm.”
(B.H)
Băng Huyền
Mã an toàn:
Sách "Tìm hiểu âm nhạc tài tử và cải lương vọng cổ - Ghita phím lõm" vừa ra mắt công chúng của nhạc sĩ Kiều Tấn là một tư liệu quý về tân nhạc, cổ nhạc và đờn ca tài tử (ĐCTT).
Ý kiến bạn đọc