Trình duyệt của bạn đã tắt chức năng hỗ trợ JavaScript.
Website chỉ làm việc khi bạn bật nó trở lại.
Để tham khảo cách bật JavaScript, hãy click chuột vào đây!

01:02 PDT Chủ nhật, 28/04/2024

Nghệ sĩ Phương Cẩm Ngọc, Nguyễn Văn Khởi đoạt giải nhất cuộc thi “Tài năng diễn viên Cải lương toàn quốc 2023”
Nghệ sĩ Minh Cảnh tuổi U90, xúc động nói trước mộ vợ: "Anh giờ đây không hề tiếc nuối, ham muốn điều gì nữa"
Cặp Đôi Đào Kép Chánh của Kim Chung 2 Minh Cảnh & Diệu Hiền Tái Ngộ Sau Gần 60 Năm
Nghệ sĩ Thanh Hằng, Trọng Phúc, Phượng Loan tham gia Ban huấn luyện "Chuông vàng vọng cổ" lần thứ 18 - năm 2023
Vũ Luân: 'Tôi và Hồng Loan không biết gì về hợp đồng Hồng Phượng ký'
Tòa án thụ lý vụ kiện tranh chấp tài sản của nghệ sĩ Vũ Linh
XÉT TẶNG DANH HIỆU NGHỆ SĨ NHÂN DÂN, NGHỆ SĨ ƯU TÚ: Đừng sót lọt tài năng, người có nhiều cống hiến
Hành trình 20 năm - Một trang web để đời
Nam nghệ sĩ Thanh Điền đã trở thành youtuber chuyên nghiệp?
Hoài Minh - Từ “trang giấy trắng” đến Chung kết “Chuông vàng vọng cổ” 2023

Đang truy cập : 167

•Máy chủ tìm kiếm : 3

•Khách viếng thăm : 164

Hôm nay : 1642

Tháng hiện tại : 1109926

Tổng lượt truy cập : 76925304

» Tin Tức » Những Vở Diễn Hay

Lan tỏa nét độc đáo của đờn ca tài tử

Sách "Tìm hiểu âm nhạc tài tử và cải lương vọng cổ - Ghita phím lõm" vừa ra mắt công chúng của nhạc sĩ Kiều Tấn là một tư liệu quý về tân nhạc, cổ nhạc và đờn ca tài tử (ĐCTT).

Xem tiếp...

Gửi bài viết qua email
In ra
Lưu bài viết này

Ai là soạn giả vở hát “Nắng Chiều Trên Sông Dịch”

Đăng lúc: Thứ tư - 02/09/2015 04:32 - Đã xem: 4074

Bìa DVD

Trong nghệ thuật sân khấu cải lương từ lúc mới hình thành vào đầu thập niên 1920 đến nay, riêng về tuồng tích thì trong suốt thời gian dài một thế kỷ ấy thì đã có hàng trăm hoặc cả ngàn tuồng đủ loại, nếu như người ta tính chung luôn cả những tuồng sao chép. Hoặc lấy tuồng này một ít, tuồng kia một mớ rồi ghép lại với cái tên mới, hay là lấy tuồng cũ đánh bóng lại rồi đặt cho cái tên khác để thành tuồng mới. Nói chung là có quá nhiều tuồng xuất hiện trong làng cải lương, từ những đoàn đại ban cho đến gánh hát bầu tèo. Đó là chưa kể đến nhiều tuồng viết xong chưa được dàn dựng để ra mắt khán giả, đã phải chịu nằm yên trong ngăn kéo nhiều năm, coi như chết luôn!

Thế nhưng, nếu nói về “tuồng hay” thì có bao nhiêu đâu, do vậy mà mỗi khi có một tuồng hay, tuồng ăn khách ra đời thì thiên hạ bàn tán khá nhiều. Báo chí kịch trường tập trung vào viết bài khai thác về mặt báo chí, thành thử ra tuồng hay thì được nổi tiếng là vậy.

Khoảng 1962 – 1963 đoàn Kim Chưởng khai trương vở tuồng “Nắng Chiều Trên Sông Dịch” được kể là tuồng hay, người ta chen chân mua vé, tiền của khán giả chạy vô hầu bao bà bầu gánh khá nhiều. Nhưng mãi đến nhiều năm sau người ta cũng không biết soạn giả thực sự của vở hát là ai, do bởi người trong cuộc có liên hệ thì lại không có mặt để xác nhận. Do đó bao nhiêu thắc mắc cũng vẫn còn mãi, chưa có một giải đáp chính thức.

Tuồng thì đề tên soạn giả Thu An, nhưng lúc bấy giờ giới soạn giả, bầu gánh, cũng như giới ký giả kịch trường đã không tin như vậy, họ xầm xì to nhỏ với nhau rằng đó là tuồng của Phong Anh, và Thu An chỉ là người đứng tên giùm để xin kiểm duyệt và đưa lên sân khấu. Phong Anh là soạn giả mà trước đó đã nổi tiếng với vở hát “Thuyền Ra Cửa Biển”, do vậy mà thiên hạ bàn tán rất nhiều.

Đồng thời lúc ấy trong giới cải lương lại có nguồn tin được rỉ tai truyền miệng với nhau, rằng soạn giả Phong Anh đã vào mật khu, nên người vợ của ông đã trao tuồng cho Thu An và ngầm chia tiền bản quyền, hoặc là đã bán cho Thu An rồi chăng? Vì nghe đâu khi vào mật khu Phong Anh đã để lại một số bản thảo tuồng cải lương. Vấn đề này về sau bà Phong Anh có tiết lộ với nhà báo Dương Thị Liên Chi của tờ sân khấu thành phố như sau: “Anh mất đi gia tài để lại gồm một mớ bản thảo mà lúc sinh thời anh hết sức gìn giữ”.

Như vậy thì mớ bản thảo ấy đi đâu? Cũng theo sự đồn đãi thì trong số bản thảo kia có cả vở tuồng “Hai Chiều Ly Biệt”, soạn giả Thu An xin kiểm duyệt ở Bộ Thông Tin, dĩ nhiên đề tên Thu An. Đoàn Kim Chưởng đưa vở hát này lên sân khấu khoảng năm 1963, tuồng quá ăn khách đã làm giàu thêm cho bà bầu Kim Chưởng. Nhưng sự thật thế nào thì rất khó mà rõ biết, bởi thời kỳ trước 1975 đâu có ai dám bàn tán công khai chuyện này.

Soạn giả Phong Anh vào mật khu năm1962, người vợ chưa đầy 30 tuổi phải chịu chia ly, nuôi 2 con thơ ăn học.

Cũng theo lời bà Phong Anh thì đã có những lần bà được bí mật đưa vào chiến khu thăm chồng. Người ta nghĩ rằng biết đâu là bà có mang theo tiền bản quyền các vở tuồng đang ăn khách, khán giả ủng hộ nhiều ở vùng quốc gia.

Những thắc mắc về sự việc ai là soạn giả thật sự của tuồng chưa có câu trả lời, thì khoảng giữa năm 1966 (tức 3 năm sau) Phong Anh qua đời trong mật khu, do một trận dội bom B 52 ở vùng biên giới Tây Ninh – Campuchia. Ông vĩnh viễn ra đi cùng với 3 người bạn văn nghệ, mà trong đó có soạn giả Ngọc Cung, người biên soạn vở hát Kiều Nguyệt Nga, là vở tuồng đầu tiên được hát ở Sài Gòn sau ngày đổi đời.

Tin soạn giả Phong Anh qua đời được bí mật loan truyền về thành, đã tạo ra bầu không khí căng thẳng, ảm đạm ở Ngã Tư Quốc Tế (ngã tư đường Bùi Viện – Đề Thám). Họ chỉ nói nhỏ với nhau, không nói nhiều, và một màu tang vô hình trùm phủ ở khu vực phía sau rạp hát Nguyễn Văn Hảo lúc đó.

Một soạn giả tài ba đã vĩnh viễn ra đi, coi như sự thật ai là soạn giả tuồng “Nắng Chiều Trên Sông Dịch”, được Phong Anh mang xuống tuyền đài. Thôi th ì trên giấy trắng mực đen kể như là tuồng của Thu An vậy.

Nhưng rồi sau 1975 tuồng “Nắng Chiều Trên Sông Dịch” được tái dàn dựng, và tờ báo sân khấu thành phố tường thuật đề tên soạn giả Phong Anh, Hoài Linh, có nghĩa Thu An chẳng có gì hết.

Như vậy là thế nào chứ? Tờ báo đã căn cứ vào đâu để đề tên Phong Anh là soạn giả? Có lẽ thời gian quá lâu không có ai nêu lên thắc mắc, nên sự việc có thể sẽ đi vào quên lảng, phai mờ dần theo thời gian vậy.

Có điều mà những người am tường, theo dõi về hoạt động cải lương, hầu như ai cũng muốn biết, rằng trong suốt 4 năm ở trong mật khu (1962 – 1966) soạn giả Phong Anh có cho ra đời thêm tuồng cải lương nào nữa không mà chẳng nghe nói. Hay là sở trường của ông là viết tuồng thuộc loại hương xa với “văn chương cải lương”. Rồi khi vào chiến khu phải viết tuồng tuyên truyền cho cuộc chiến lúc ấy không thích hợp với sở trường chăng?

Ngành Mai - RFA

Từ khóa:

Nắng Chiều Trên Sông Dịch, Tác giả, soạn giả, Thu An, Phong Anh,

Những tin mới hơn

“Trung thần” - Câu hỏi còn nguyên giá trị (03/11/2015)
Từ “Dòng nhớ” đến “Cơn mê cuối cùng” (10/11/2015)
Cõi Thiêng - Dấu lặng của Vương Huyền Cơ (15/11/2015)
Chuyện tình Niễng và Lượm lên sân khấu "Ngân mãi chuông vàng" (19/11/2015)
NSƯT Kim Tiểu Long trải lòng về vai diễn Đức Phật (31/10/2015)
KHI RỪNG MỚI SANG THU CỦA SG QUY SẮC (20/10/2015)
Nhiều đoàn cải lương dàn dựng vở hát 'Người Ðẹp Trong Tranh' (13/09/2015)
Nghệ sĩ tài danh thu thanh dĩa hát “Nắng Chiều Trên Sông Dịch” (20/09/2015)
"Gió mùa" Hà Nội ở Sài Gòn (10/10/2015)
Biết bao giờ người thôi khóc vì chuyện tình Lan-Điệp (17/09/2017)

Những tin cũ hơn

Tình mẫu tử thiêng liêng trong 'Nửa đời hương phấn' (23/08/2015)
100 bài vọng cổ của Viễn Châu (19/08/2015)
VỞ CẢI LƯƠNG "TẦN NƯƠNG THẤT" CHUYỂN THỂ THÀNH PHIM TẬP (11/08/2015)
Hát bội: Bông hồng núi Nưa (30/07/2015)
Bay trên sân khấu: Hát cải lương hay là chim bay kiếm mồi (09/07/2015)
Bên Cầu Dệt Lụa (10/06/2015)
Thanh Nga – Thành Được Kim Đồng – Ngọc Nữ trên sân khấu cải lương (28/05/2015)
Ngủ với hồn ma (14/05/2015)
Chiến binh - cảm xúc và gần gũi (07/05/2015)
Võ Đông Sơ là người Việt hay Tàu (Hạng Võ) ? (25/04/2015)

+ Xem phản hồi - Gửi phản hồi

Ý kiến bạn đọc

A LÝ PHƯỢNG TUYỀN - 02/09/2015 13:00

Tôi đọc đi, đọc lại hai lần bài viết này. Tôi thấy nội dung bài viết cũng có phần đúng và cũng có cái mà cá nhân tôi (xin nói rõ là cá nhân tôi thôi nhé!) chưa được sự đồng tình.
Trong phần chữ in đậm, có thể gọi là "giáo đầu tuồng" của bài viết có nói là: "Hoặc là lấy tuồng này một ít, lấy tuông kia một mớ rồi ghép lại thành cái tên mới, hay là lấy tuồng cũ đánh bóng lại rồi đặt cho cái tên khác để thành tuồng mới (nguyên văn)Tiếc rằng, tác giả bài viết chưa đưa ra được tên một vở tuồng nào để gọi là chứng minh cụ thể. Nếu viết bài theo kiểu... thiên hạ đồn rằng thì quí vị cũng cần nên... bình tỉnh mà xem xét lại!
Thẳng thừng mà nói, với vị trí của người soạn giả ngày xưa được xem như "linh hồn của đoàn hát", được các ông bà bầu gánh hát trọng vọng - Kể cả những nghệ sĩ tài danh ngày xưa, họ cũng rất nễ vì người soạn giả. Thì người soạn giả ngày xưa, đâu có dại dột gì mà lại đi... đánh mất chính mình? Thành ra, nội dung bài viết này không được xác thực, chỉ là sự giả định mà thôi. Vì tác giả bài viết chưa ra đưa được những gì gọi là... bằng chứng cụ thể.
Theo sự hiểu biết của riêng tôi (Xin phép được lập lại chỉ là của riêng tôi thôi nhé!)việc "thay tim đổi mặt" tức "lấy tuồng này một ít, lấy tuồng kia một mớ" hoặc là "rượu cũ bình mới" -tức là tuồng cũ được "tút" lại rồi đặt cho cái tên mới. Điều này rất ít thấy xảy ra trong những năm tháng cải lương thời hoàng kim. Bởi lẽ, thời đó thu nhập của người soạn giả thường trực bao giờ cũng hơn thu nhập của cặp đào kép chánh của đoàn hát đó. Với lại, chuyện tiền bạc giữa bầu gánh và soạn giả ngày rất là sòng phẳng. Họ luôn giữ uy tín cho mình, đoàn hát thì giữ danh dự cho bảng hiệu của đoàn mình. Soạn giả thì giữ thanh danh của của người soạn giả. Bởi một lẽ hết sức dễ hiểu là "mua danh ba vạn, bán danh ba đồng"> Câu tục ngữ rất thịnh hành của thời bấy giờ! Thì tôi nghĩ, cái chuyện "mập mờ đánh lận con đen" mà tác giả bài viết như đã vừa nêu ở trên là điều... ít khi nào thấy xảy ra. Bởi vì... ngộ lỡ như... một soạn giả nào đó không chân chính, một khi đã trót "nhúng chàm" mà báo chí phát hiện chắc chắn sẽ bị "dập" te tua, thì người soạn giả đó chỉ còn có nước... về vườn cuốc đất mà thôi!
Việc "thay tim đổi mặt" hoặc "rượu cũ bình mới" chỉ được thịnh hành vào những năm mà đoàn cải lương... cấp huyện được thành lập. Thời điểm này... ra ngõ là gặp đoàn hát... cấp huyện, cũng giống như bây giờ... ra ngõ... gặp nhà thơ.
Có thể nói... vào thời điểm này, các vở tuồng cải lương được "xào nấu" hết sức vô tội vạ. Một vở tuồng có đến... 3, 4 tên khác nhau. Một ví dụ cụ thể, đó là vở "Tình hận thâm cũng" của cố soạn giả Thành Phát (được chuyển thể từ vở chèo Nàng Son của Nguyễn Bính) Đây là một vở tuồng khá hay. Nếu tôi nhớ không lầm thì đây là tuồng của đoàn cải lương Trùng Dương thuộc Đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo. Những gì mà tôi thấy không chắc ăn, thì nhứt định tôi không bao giờ viết. Vở tuồng trên được các đoàn hát cấp huyện, thậm chí là đoàn hát cấp Tỉnh khác "sao chép", "thay tim đổi mặt" thành những cái tên khác như: "Lệnh Tiến Cung, Gái đẹp Hồ Tây, Mười tám năm trường hận". Cũng lâm vào hoàn cảnh tương tự. Vở tuồng "Chung bóng trăng thề" của soạn giả Trần văn Nhất cũng được trình diễn trên sân khấu này cũng bị "xào nấu" như vừa nêu ở trên - Có thể nói... vở tuồng "Chung bóng trăng thề" có nhân vật TonyDon - một vai diễn khá hay. Và, nam nghệ sĩ Tiến Dũng đã được khán giả ngưỡng mộ qua vai diễn này. Sau đó một ít lâu, vở tuồng này được "cải biên" thành cái tên lạ hoắc như: "Cánh Hoa trong bão táp" rồi "Hoa Thiên Lý"...v.v..
Và cũng vào thời điểm này, các nghệ danh của nghệ sĩ cũng được "sao chép" bát nháo chưa từng thấy. Minh Vương thì: Minh Minh Vương, Tân Ninh Vương, Hương Minh Vương. Thanh Tuấn thì có: Thanh Tuấn em... Và, cuối cùng rồi...những "bản sao" này cũng không thể nào tồn tại ở lĩnh vực nghệ thuật khi đã trót làm... CÁI BÓNG của người khác.
Tiếc rằng, phải chi tác giả bài viết nêu ra được những dẫn chứng cụ thể như tôi đã vừa trình bày, thì còn có thể tin vở tuồng "Nắng chiều trên sông Dịch" là của cố soạn giả Phong Anh. Thế sao tác giả bài viết không nêu ra vấn đề này ngày soạn giả Thu An còn sống?
Như vậy cũng đủ để thấy... tính xác thực về nội dung của bài viết chưa được chính xác cho lắm! Bởi vì, viết mà thuộc diện... thiên hạ đồn rằng thì bất kỳ ai cũng có thể viết được. Đây cũng là điều dễ hiểu mà thôi!

Nội dung

Mã an toàn: