Trình duyệt của bạn đã tắt chức năng hỗ trợ JavaScript.
Website chỉ làm việc khi bạn bật nó trở lại.
Để tham khảo cách bật JavaScript, hãy click chuột vào đây!

11:36 PDT Thứ tư, 01/05/2024

Nghệ sĩ Phương Cẩm Ngọc, Nguyễn Văn Khởi đoạt giải nhất cuộc thi “Tài năng diễn viên Cải lương toàn quốc 2023”
Nghệ sĩ Minh Cảnh tuổi U90, xúc động nói trước mộ vợ: "Anh giờ đây không hề tiếc nuối, ham muốn điều gì nữa"
Cặp Đôi Đào Kép Chánh của Kim Chung 2 Minh Cảnh & Diệu Hiền Tái Ngộ Sau Gần 60 Năm
Nghệ sĩ Thanh Hằng, Trọng Phúc, Phượng Loan tham gia Ban huấn luyện "Chuông vàng vọng cổ" lần thứ 18 - năm 2023
Vũ Luân: 'Tôi và Hồng Loan không biết gì về hợp đồng Hồng Phượng ký'
Tòa án thụ lý vụ kiện tranh chấp tài sản của nghệ sĩ Vũ Linh
XÉT TẶNG DANH HIỆU NGHỆ SĨ NHÂN DÂN, NGHỆ SĨ ƯU TÚ: Đừng sót lọt tài năng, người có nhiều cống hiến
Hành trình 20 năm - Một trang web để đời
Nam nghệ sĩ Thanh Điền đã trở thành youtuber chuyên nghiệp?
Hoài Minh - Từ “trang giấy trắng” đến Chung kết “Chuông vàng vọng cổ” 2023

Đang truy cập : 104

•Máy chủ tìm kiếm : 3

•Khách viếng thăm : 101

Hôm nay : 17069

Tháng hiện tại : 17069

Tổng lượt truy cập : 77052162

» Tin Tức » Những Vở Diễn Hay

Lan tỏa nét độc đáo của đờn ca tài tử

Sách "Tìm hiểu âm nhạc tài tử và cải lương vọng cổ - Ghita phím lõm" vừa ra mắt công chúng của nhạc sĩ Kiều Tấn là một tư liệu quý về tân nhạc, cổ nhạc và đờn ca tài tử (ĐCTT).

Xem tiếp...

Gửi bài viết qua email
In ra
Lưu bài viết này

Bên Cầu Dệt Lụa

Đăng lúc: Thứ tư - 10/06/2015 12:04 - Đã xem: 9418

NS Xuân Lan

Bên cầu dệt lụa là một tuồng cải lương kinh điển của Việt Nam, được công diễn lần đầu vào năm 1977, do soạn giả Thế Châu sáng tác kịch bản. Vở diễn đã nói lên lòng trung thuỷ của tiểu thư Quỳnh Nga (Thanh Nga ) và Trần Minh (Thanh Sang). Bên cầu dệt lụa có nội dung thật đơn sơ, mộc mạc như một câu chuyện cổ tích, đề cao nhân nghĩa ở đời, lòng hiếu thảo, tình bằng hữu, nghĩa thủy chung.

- Công Tử còn giận?
- Tôi đâu dám giận
À, mà làm sao tôi dám giận trước tấm chân tình cao cả
mà tiểu thơ đã dành tặng cho một kẻ đã sa cơ.
Cái thân lưu lạc giữa phong trần.
Trong cuộc đời dã ca, bạc bẽo, vinh nhục đã nhiều rồi
Tôi vẫn còn tiểu thơ là một khách tri âm
cư xử với tấm chân tình, xoa dịu niềm đắng cay
là kẻ trắng tay nên tôi đành ôm hận...

Xin cứ nặng lời mỉa mai
em cúi mặt đợi chờ những uất hờn của ai kia.
TL: Tiểu thơ ơi, tôi còn nặng nợ
ân nghĩa tiểu thơ đáp tạ mấy cho vừa
muốn nói nhưng sao cứ nghẹn lời
biết bao giờ tui mới trả xong.

Trần lang ơi! em đâu dám học đòi những ca nghĩa của
ngày xưa cắt tóc bán lấy tiền tiễn chồng lai kinh ứng thi
chỉ có chút tiền dành dụm và gói hành trang
xin ân cần đưa tiễn kẻ đăng trình.
Gởi gấm vào tay tâm sự của riêng mình
Em đã dám vượt quê môn bên cầu
vinh quang vì nặng nghĩa cương thường
vượt qua vòng lễ giáo thị phi...
Ngày bạn hữu đề tên làm rạng danh tông tổ
em chẳng dám mong cùng ai vui đạo xứng tuyền
Nếu chàng nghĩ chút nghĩa tương duy
xin với cha em với mẹ em điều ân oán

Qùynh Nga ơi! ta nghẹn ngào tình nàng tha thiết quá
biết nói gì đây khi mình vẫn trắng đôi tay
Trần Lang ơi! đây là chiếc áo lụa kết bằng tơ tâm sự
đêm từ đêm em đã cố công may dệt âm thầm.
Đôi bóng đèn khuya mà nghe thương nhớ ngập trong hồn
Đêm từng ngày tháng rụng dần trong hiu quạnh
thầm nguyện cầu cho ai lặp được chút công danh
chạnh hình dung bóng ai co ro bên ánh lửa
gom góp lá thêm vào sưởi ấm học thi
miệng đọc sách, dang tay lia đập muỗi
em gắng dệt cho rồi chiếc áo hầu cho kịp buổi lai kinh.

nhạc (Quỳnh Nga):
Đường lai kinh xa biệt ngàn sương gió
Chàng mặc áo vào cho đỡ ấm lúc gieo sương
Lòng kỳ vọng, chàng ơi, xin hãy nhớ,
Áo lụa nghèo sẽ thay bằng áo trạng nguyên
Hôm em trao cho người dạn dày sương gió
Anh ơi anh, đây tình đây nghĩa em trao
Áo lạch dài làm cay xé tâm hồn
Tấm áo đơn sơ gửi tặng cho chàng

Quỳnh Nga ơi, nhận vật trao tay ta nghẹn ngào rơi lệ rừng
Rớt đó yêu đương ta hẹn cùng ai đó thề nguyện chung tình.
Nàng đã sưởi ấm lòng ta trên muôn dặm trường đình
tay ôm áo ấp vào trong ngực mỏng
chưa mặt mà hơi ấm đem vào thật kẻ tóc chân tơ
Giữ mãi bên mình manh áo lụa
ta nhớ hoài thời lưu lạc ở nơi đây
bước thăng trầm trời phụ lá lay
trong nỗi đắng cay có nhiều vị ngọt hương thầm.

Xin đừng nặng oán ân thời kỷ ngộ đối với cha già.
Khg, Quỳnh Nga ơi, sự bất nghĩa của cha em
chỉ như ngọn đồi hèn mọn
còn tình của em thì cao vời vợi như ngọn Thái Sơn
Cay đắng ngày nào không còn nữa
trước tấm chân tình cao cả của Quỳnh Nga.
Chịu cơ hàng để giữ vẹn sắc son
em xin ban trải địa danh phủ.
Trời vì nhiều cơ cực qua nhiều hạnh phúc
ta phải biết nói làm sao cho trọn vẹn chân tình
Buổi tiễn đưa sao quá nhiều bịn rịn
xúc động nào làm cho lệ rưng rưng
Kể từ đây cho tới ngày nhắm mắt
lời cả cao ta xin giữ vẹn hương thề.

QN: Em nguyện chắc vừa phòng quê
Đợi chàng bái tổ vinh quy tương phùng
TL: Tiễn nàng về với quê trung
Vòng tay từ tạ, thủy chung vẹn gìn
QN: Đưa người ngàn dặm đăng trình
lòng như bóng nguyệt theo nghìn dặm soi

(Tân Nhạc)
Anh ra đi cho ngày mai tươi sáng.
Bao yêu thương gởi theo ánh trăng ngà
Bến sông thưa người vẫn thương nhớ mong chờ
Ước muốn bên nhau mãi khg xa lìa
Ước muốn bên nhau mãi khg xa lìa
Ước muốn bên nhau mãi khg xa lìa
Quỳnh Nga, xin tạm biệt, xin tạm biệt

ST

Phân vai lần diễn đầu tiên

Thanh Nga - Quỳnh Nga
Thanh Sang - Trần Minh
Ngọc Nuôi - Trần Mẫu
Thanh Tú - Nhuận Điền
Kim Hương - Tiểu Loan
Xuân Lan - Bích Vân
Văn Ngà - Vua
Chí Hiếu - Quan huyện
Bảo Quốc - Tất Đạo
Hùng Minh - Hiếu Danh

Thế Châu - Thầy giáo mắc nợ cải lương

Từ một thầy giáo mê cải lương, do nặng nợ với sân khấu nên nghiệp sáng tác đeo đuổi ông cho đến cuối đời
“Uống chớ đại huynh! Tuy rượu quán nghèo nhưng nồng nàn hương vị, xin kính cẩn tay nâng mời tri kỷ chén rượu ngày xưa cho trọn vẹn... thâm tình…”. Câu vọng cổ để đời trong tác phẩm Bên cầu dệt lụa của soạn giả Thế Châu đã đi vào đời sống. Bất cứ dân mê đờn ca tài tử nào, cứ có tiệc hoặc dịp bầu bạn bên ly rượu cũng đều ngâm nga câu ca này. Nó như nhắc nhở tình bằng hữu chớ tách bạch sang hèn mà nên giữ lấy đạo lý làm người.

Bút pháp sư phạm

Khi phục dựng Bên cầu dệt lụa, NSƯT Hữu Châu đã giữ gìn từng câu, từng lời trong kịch bản bất hủ của một soạn giả bậc thầy có lối hành văn nâng cải lương lên hàng sang trọng.

Với NSƯT Thanh Sang, Thế Châu thành công bởi 2 yếu tố: Bút pháp của người làm nghề sư phạm và niêm luật chuẩn mực của bài bản cải lương vọng cổ. “Trần Minh khố chuối” Thanh Sang nhận xét: “Thế Châu không theo xu thế thích đổi mới, chêm thơ ca, hò vè, lý lung tung vào bản thảo nên những sáng tác của anh rất chuẩn mực. Câu vọng cổ anh viết như dòng sông chảy êm đềm, lúc tĩnh lặng, lúc gợi sóng nhưng không bao giờ vẩn đục. Kịch bản Trường tương tư anh viết, lời ca thấm sâu vào huyết mạch người nghe. Văn chương và niêm luật trong kịch bản của Thế Châu không có sự phá cách bừa bãi, cũng không có chuyện nghệ sĩ ca rồi bắt anh phải sửa theo ý họ”.

NSƯT Hùng Minh, diễn viên Đoàn Cải lương Thanh Minh - Thanh Nga, cho biết vào thập niên 1960, Thế Châu là một thầy giáo làng. “Hồi mới gặp Thế Châu, tôi bất ngờ khi biết anh có chiếc máy hát xưa quay dây thiều thuộc hàng sang nhất thời đó. Thế Châu nói nhờ nó mà anh tiếp cận nghệ thuật cải lương. Sân nhà anh giáo những lúc sáng trăng, bà con hàng xóm kéo đến ngồi kín để nghe cải lương. Thế Châu lắng nghe rồi hiểu khán, thính giả cải lương cần gì ngoài giọng ca của đào kép. Có lẽ nhờ biết quan sát và lắng nghe nên anh sáng tác rất thiện nghệ” - NSƯT Hùng Minh nhớ lại.

Duyên nghiệp riêng mang

Soạn giả Thế Châu tên thật là Ngô Văn Long, SN 1936. Ông sinh ra và lớn lên tại miền quê Lái Thiêu, tỉnh Bình Dương. Ông là thầy giáo trước khi đến với nghề soạn giả chuyên nghiệp.

NSND Lệ Thủy kể mùa hè năm 1964, lúc bà đoạt Giải Thanh Tâm cùng NSƯT Thanh Sang, hội thi văn nghệ giữa các trường được tổ chức ở Bình Dương. Trường Tiểu học Lái Thiêu đăng ký dự thi vở cải lương Lê Lai cứu chúa do thầy giáo Long sáng tác. Vở này đã đoạt giải nhất.

Trong lần liên hoan văn nghệ ấy, soạn giả Loan Thảo đã đến xem, tìm gặp thầy giáo Long để giao lưu, kết bạn và gợi ý hợp tác viết kịch bản cải lương. Từ đó, soạn giả Thế Châu được nhiều tác giả nổi tiếng lúc bấy giờ biết và hợp tác sáng tác như: Nhị Kiều, Hoa Phượng, Hà Triều… và ông đã đến với cải lương chuyên nghiệp.

Từ năm 1965-1975, soạn giả Thế Châu viết nhiều vở tuồng được dàn dựng trên sân khấu của các đoàn cải lương lớn: Dạ Lý Hương, Kim Chung, Tân Thủ Đô… Ông đã soạn chung với soạn giả Nhị Kiều những vở: Qua cầu đắng cay, Tâm sự cha tôi, Vợ tạm chồng hờ…; viết chung với soạn giả Hoa Phượng, Loan Thảo các vở: Bến tương tư, An Lộc Sơn, Hành khất đại hiệp… Thế Châu cũng viết riêng các vở: Thủ cung xa, Sao trời lại xanh, Trường tương tư...

Sau năm 1975, ông tiếp tục sáng tác và được Đoàn Cải lương Thanh Minh - Thanh Nga mời cộng tác, viết những vở: Bên cầu dệt lụa, Hoa tím bằng lăng, Tấm Cám, Mùa gió chướng… Đây là thời điểm vàng son trong cuộc đời theo nghiệp sáng tác của soạn giả Thế Châu. Trong đó, Bên cầu dệt lụa là đỉnh cao sự nghiệp của ông, để lại dấu ấn trong lòng hàng triệu khán giả mộ điệu qua 2 nhân vật Trần Minh, Nhuận Điền. Ngày nay, nhắc đến Thanh Sang và Thanh Tú, nhiều khán giả vẫn nhớ ngay đến 2 nhân vật này.

Cuộc đời cô độc

Ở cuộc sống đời thường, Thế Châu rất cô độc, chỉ có một người bạn thân và vài người cháu, con của cô em gái. “Có lần tôi hỏi sao không lấy vợ, Thế Châu bảo cây bút và cải lương là nợ, là duyên của anh ấy rồi” - nghệ sĩ Thanh Tú cho biết.

NSƯT Thanh Nguyệt tâm sự: “Có lẽ do cô đơn, không gặp được mối lương duyên nên trong nhiều sáng tác của Thế Châu, anh xây dựng hình tượng người phụ nữ rất nhân hậu. Mẫu tình yêu của trái tim anh có thể là nàng Quỳnh Nga, cũng có thể là công chúa Bích Vân nhưng chung quy vẫn là những phụ nữ sống mãnh liệt với tình yêu và đề cao lòng chung thủy”.

Soạn giả Thế Châu đã về cõi vĩnh hằng nhưng những sáng tác bất hủ của ông vẫn sống trong lòng khán giả mộ điệu nghệ thuật cải lương với nhiều cảm xúc, nhiều bài học nhân nghĩa ở đời...

Cả đời theo nghiệp sáng tác kịch bản sân khấu cải lương, những soạn giả lừng danh luôn viết từ nhịp đập con tim, từ cảm xúc chân thật, không chạy theo sự hào nhoáng, danh vọng nào. Chính vì thế, tác phẩm của họ sống mãi trong lòng công chúng.

Trong những ngày truyền thống của sân khấu Việt Nam, nhiều người đã nhắc về họ với tấm lòng tôn kính, đồng thời kỳ vọng thế hệ soạn giả, tác giả sân khấu trẻ noi theo các tấm gương lao động nghệ thuật đó mà tiếp nối phát triển những thành tựu sáng tác của thế hệ trước để lại.

Chỉ mong sân khấu sáng đèn
“Nhuận Điền” Thanh Tú cho biết năm 1976, khi vở Bên cầu dệt lụa ra đời và rất thành công, Thế Châu chính thức rời bục giảng. Đến năm 1983, ông tạm gác nghiệp sáng tác, chuyển sang kinh doanh nhưng thất bại và phải quay lại cầm bút. Mang tính mô phạm nên ông ít chịu nói về mình, chưa bao giờ than vãn về nỗi khổ tâm mà chỉ mong sân khấu cải lương sáng đèn.

NSND Lệ Thủy xúc động kể lại: “Có lần, một đoàn hát tỉnh diễn vở Bên cầu dệt lụa đã tăng cường tôi và anh Thanh Sang. Suất diễn đó đạt doanh thu, đoàn trả hết nợ do nhiều tháng hát ế ẩm. Bà trưởng đoàn mang tiền tác quyền đến nhà trao cho soạn giả Thế Châu. Anh ký vào giấy và ghi: “Từ nay về sau, đoàn hát này mở màn Bên cầu dệt lụa, tôi không nhận tác quyền”. Bà trưởng đoàn cầm tiền về mua gạo nuôi đoàn được thêm vài tuần. Đến khi Thế Châu mất, cả đoàn hát này đến xin để tang. Họ xem Thế Châu như người cha thân thương trong nghiệp diễn của mình”.

Thanh Hiệp

Nguồn tin: vuongthoaihong, khoi, tcgd theo TV - NV

Từ khóa:

kinh điển, soạn giả, sáng tác, kịch bản, nói lên, thanh nga, nội dung, đơn sơ, mộc mạc, câu chuyện, cổ tích, cao nhân, ở đời, hiếu thảo, bằng hữu